Meerdere extreme klimaatgebeurtenissen tegelijk kunnen de nieuwe norm worden
Nieuwe uitdagingen voor paraatheid
Hittegolven, droogtes en bosbranden zijn enkele van de extreme klimaatgerelateerde gebeurtenissen die naar verwachting niet alleen vaker zullen voorkomen, maar ook steeds vaker gelijktijdig zullen toeslaan. Dit blijkt uit een nieuwe studie onder leiding van de Universiteit van Uppsala, waarin onderzoekers de impact van klimaatverandering in verschillende regio’s van de wereld in kaart hebben gebracht.
In een nieuwe studie, gepubliceerd in het tijdschrift Earth’s Future, tonen onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel (VUB), en universiteiten uit Zweden, Frankrijk en Duitsland aan dat in de nabije toekomst meerdere regio’s ter wereld niet langer alleen door op zichzelf staande klimaatgerelateerde gebeurtenissen getroffen zullen worden. In plaats daarvan zullen verschillende gebeurtenissen gelijktijdig of kort na elkaar plaatsvinden.
“Het is al langer bekend dat er in veel regio’s meer hittegolven, bosbranden en ernstige droogtes zullen zijn – dat op zich is geen verrassing. Wat ons verraste, is dat de toename zo groot is dat we een duidelijke paradigmawisseling zien, waarbij meerdere gelijktijdige extreme gebeurtenissen de nieuwe norm worden,” zegt professor Gabriele Messori van de Universiteit van Uppsala en hoofdauteur van de studie.
Het gebruik van modellen om het toekomstige klimaat – temperatuur, neerslag, wind, enzovoort – te voorspellen is een gangbare methode in klimaatonderzoek. Recent zijn onderzoekers een stap verder gegaan door die gegevens in aanvullende modellen te stoppen die informatie geven over de concrete impact op de samenleving. Door bijvoorbeeld het effect van klimaatverandering op het risico van bosbranden of overstromingen te berekenen, ontstaat een duidelijker beeld van hoe verschillende regio’s ter wereld daadwerkelijk getroffen kunnen worden. “Na een proefanalyse in Oost-Afrika hebben we deze methode nu wereldwijd toegepast en onderzocht wat er tussen 2050 en 2099 zal gebeuren. We kijken specifiek naar zes soorten gebeurtenissen: overstromingen, droogtes, hittegolven, bosbranden, tropische cycloonwinden en mislukte oogsten. Wat we zien is een zeer zorgwekkend resultaat van gelijktijdige extreme gebeurtenissen wereldwijd,” zegt Derrick Muheki, doctoraal onderzoeker aan de VUB en coauteur van de studie.
Hittegolven en bosbranden als terugkerend verschijnsel
De studie toont aan dat combinaties van hittegolven en bosbranden sterk zullen toenemen in bijna alle regio’s van de wereld, behalve waar geen vegetatie is, zoals in de Sahara. Hittegolven en droogtes zullen een terugkerend verschijnsel worden in gebieden zoals het Middellandse Zeegebied en Latijns-Amerika. Gebieden die nu doorgaans alleenstaande gebeurtenissen ervaren, zoals de Noordse landen, zullen ook vaker getroffen worden door combinaties van hittegolven en bosbranden.
“De zomer van 2018 in Noord-Europa werd gekenmerkt door uitzonderlijk hoge temperaturen en wijdverspreide bosbranden – wat destijds als een uitzonderlijke gebeurtenis werd beschouwd. Over een paar decennia is dat misschien niet meer zo uitzonderlijk,” zegt Messori.
De analyse van de onderzoekers bestrijkt verschillende mogelijke emissiescenario’s. De belangrijkste focus ligt echter op een scenario met middelmatig-hoge uitstoot, dat als realistisch wordt beschouwd gezien de huidige uitstoottrends.
“We zien deze sterke verschuiving in het gelijktijdig optreden van klimaatextremen zelfs in scenario’s die relatief optimistisch zijn wat betreft emissiereductie. Het toont aan dat we ons vandaag al moeten voorbereiden op de nieuwe klimaatrealiteit die we in de toekomst zullen ondervinden. Met het oog op de komende COP30 onderstreept dit des te meer hoe belangrijk het is om nu sterke, snelle en diepgaande verminderingen van de wereldwijde koolstofuitstoot door te voeren, om zo de klimaatlast voor jonge en toekomstige generaties te verlichten,” zegt Wim Thiery, professor klimaatwetenschap aan de VUB en coauteur van de studie.
Bron: Messori et al., 2025, Earth’s Future.
Bron
Messori, G., Muheki, D., Batibeniz, F., Bevacqua, E., Suarez‐Gutierrez, L., & Thiery, W. (2025). Global mapping of concurrent hazards and impacts associated with climate extremes under climate change. Earth's Future, 13, e2025EF006325. https://doi.org/10.1029/2025EF006325
Contact
Prof. Dr. Wim Thiery: wim.thiery@vub.be +32 2 629 30 29
https://bsky.app/profile/wimthiery.bsky.social
Dr. Marie Cavitte marie.cavitte@vub.be +32 470 19 24 15