VUB-wetenschappers ontdekken “overlevingsmechanismes” voor ernstig bedreigde zeegrassen

Zeegrassen groeien voornamelijk in brakke en zoute kustwateren en zouden naar schatting wereldwijd een gebied van 600.000 km² beslaan. Maar dat gebied verkleint wel jaarlijks met 1,5%. Deze planten spelen nochtans een belangrijke rol in het ecosysteem onder water als schuilplek voor vissen of als voedsel voor vogels of schildpadden. Ze slaan ook koolstof op en filteren het water. Daarnaast hebben ze ook een groot economisch nut want door de grote aanwezigheid van dieren zijn gebieden met veel zeegras ook erg populair onder vissers. Om na te gaan hoe zeegrassen zich gedragen binnen deze context, onderzochten doctoraatsonderzoeker Phan Thi Thuy Hang, prof. Ludwig Triest en dr. Iris Stiers van de Vrije Universiteit Brussel drie jaar lang de zeegrassen in de Cau Hai-lagune in Vietnam. Deze lagune kent een van de grootste zeegraspopulaties en is een van de meest beviste lagunes in Zuid-Oost Azië.

Daaruit blijkt nu dat de aanwezigheid van zeegras in de lagune over de verschillende jaren fluctueerde: tijdens het eerste jaar van de observaties groeide er veel zeegras, het jaar daarop opvallend minder. In het derde jaar herstelde de begroeiing zich. Hierbij spelen het zoutgehalte en de helderheid van het water die worden beïnvloed door onder meer moessoenregens, diepte en de bodemtextuur een cruciale rol. Maar dat herstel gaat wel gepaard met een belangrijk genetisch verlies: de onderzoekers ontdekten namelijk dat wanneer een zeegras na een jaar met minder begroeiing terugkeert, er minder genetische varianten zijn.

Andere lagunes bereiken
Daarnaast zijn ook kruisingen met zeegras populaties die verder in de lagune of in naburige lagunes groeien, belangrijke methodes voor het verdere herstel en de groei van de zeegraspopulaties wereldwijd. Hiervoor is de conservatie van lagunes essentieel zodat hun habitat verbonden blijven:  

“Zeegrassen vormen een ontzettend belangrijke schakel in het ecosysteem. Dat ze na een minder seizoen vanzelf kunnen herstellen is natuurlijk goed nieuws, maar dat herstel is erg afhankelijk van de omstandigheden. Het is daarom cruciaal dat in het preservatiebeleid van zeegrassen voldoende aandacht wordt besteed aan de kwaliteit van hun habitat, aangezien de plant meestal terugkeert vlakbij de plaats waar die het vorige seizoen of het seizoen daarvoor groeide. Daarnaast moeten we ook zorg dragen voor de lagunes om verdere verspreiding en genenuitwisselingmogelijk te blijven maken. De zaden van sommige zeegrassen reizen namelijk tientallen of zelfs honderden kilometers en gebruiken lagunes als een soort tussenstop. Wanneer er dan lagunes wegvallen, gaan die zaden verloren in de zee. Dat zou bijzonder slecht nieuws zijn voor de toekomst van deze unieke kustvegetatie.” vertelt prof. Triest.