VUB-rector Caroline Pauwels opent academisch jaar

De volledige toespraak van rector Caroline Pauwels vindt u in de bijlage.

Ze riep op om nu, met zijn allen de vele problemen – klimaat, privacy, ongelijkheid, racisme, nepnieuws, cancelculture, aanvallen op wetenschap … - aan te pakken. “Voor hen, de kinderen en kleinkinderen dragen we nu, vandaag, een verpletterende verantwoordelijkheid. Als samenleving, als universiteit, als wetenschappers.”

“Wij, mensen, zijn, zoals gebleken, socialer en veerkrachtiger dan we denken.” Dat geldt ook voor de wetenschap. De ontcijfering van het SARS-COVID-2 virus genoom en de razendsnelle ontwikkeling van de vaccins, was het werk mensen samen.

“Welke wetenschapper durft in alle eerlijkheid beweren dat hij of zij enkel op zijn of haar eigen verdienste wetenschappelijke doorbraken realiseert, of belangrijke inzichten genereert? Hoeveel zijn we niet schatplichtig aan onze voorgangers, onze peers, onze proefpersonen? Onderzoek is eigenlijk het resultaat van eeuwenlang volgehouden teamwork.” De toekomst belooft zelfs nog beter te worden. Door open science en open data zullen wetenschappers meer en nog betere resultaten halen.

Ze riep op tot een interdisciplinaire aanpak. “Complexe problemen zijn uit de aard van de zaak multidimensioneel en veronderstellen expertise uit verschillende disciplines. De politieke structuren zijn daar niet klaar voor, de universitaire structuren zijn daar niet klaar voor. We hebben een universiteit die functioneert op basis van modellen uit de negentiende eeuw. Er zijn te veel verticale silo’s met steeds meer hyperspecialismen. Niet dat we die niet nodig hebben. Dat zal u me nooit horen beweren. Maar zien we nog het grotere plaatje, het universalistische, het holistische? We zijn te strak opgedeeld in faculteiten en disciplines, terwijl er net meer interdisciplinariteit nodig is. En toch springen we niet. Nog niet.”

De VUB is een Urban Engaged University. Zij behoort jongeren toe. “Ik heb de afgelopen maanden bevestigd gezien dat inclusief en gelijkwaardig leiderschap werkt. De ervaring van de twee tijdelijke bestuursorganen die we tijdens de COVID-periode in het leven riepen, was bijzonder. Samen met de studentenvertegenwoordigers bestuurden we de universiteit. De inbreng van die studenten, van stemmen uit een jongere generatie, die een ander perspectief, een frisse kijk, binnenbrachten, was zo verrijkend. Specifiek voor mezelf en voor de vicerectoren is er ook de bijzonder mooie ervaring van de inbreng van de universitaire dienstverleners: jonge docenten die een jaar meelopen met de rectorale ploeg. Ik kan het iedereen aanbevelen. Binnenkort begint een nieuwe lichting.”

De academische opening startte om 15uur in de Gare Maritime. Voorzitter van de Raad van Bestuur Karsten De Clerck hield een introductietoespraak en een aantal studenten spraken het talrijke, maar COVID-veilige publiek toe. De muziek werd verzorgd door de zangeres Ana Diaz.