VUB opent academiejaar met boodschap van optimisme, daadkracht en openheid
De Vrije Universiteit Brussel (VUB) heeft het academiejaar feestelijk geopend en dat, voor het eerst in meer dan tien jaar, opnieuw op de eigen Main Campus in Etterbeek. Rector Jan Danckaert bracht in zijn toespraak een krachtige oproep tot optimisme en engagement, onder de leuze Scientia vincere tenebras: door wetenschap de duisternis overwinnen. Hij had ook een niet mis te verstane boodschap gericht aan de Vlaamse en Europese politieke leiders over de financiering van ons onderwijs en samenwerkingen met Israël.
Wetenschap als antwoord op de grote uitdagingen
Rector Jan Danckaert liet er in zijn openingsrede geen twijfel over bestaan: de grote uitdagingen van deze tijd, klimaatverandering, energietransitie, artificiële intelligentie en een beter begrip van ons eigen menselijk brein, kunnen enkel aangepakt worden met wetenschap, humanisme en daadkracht. “Ons optimisme is voorzichtig en voorwaardelijk, maar gebaseerd op vertrouwen”, klonk het.
Groei, impact en financiering
De VUB telt vandaag meer dan 22.000 studenten financierbare studenten, een verdubbeling op twaalf jaar tijd. Ook het onderzoek en de infrastructuur groeien mee: met onder meer de Research Valley, het Learning and Innovation Center (LIC) en het nieuwe CEMAS (Centre for Martial Arts and Science) investeerde de VUB in hypermoderne en hoogtechnologische wetenschappelijke infrastructuur en onderstreept de universiteit haar maatschappelijke rol. “We groeien dit jaar opnieuw, met bijna 6%. Die groei moet altijd vertaald worden in impact, impact op duurzaamheid, innovatie, gezondheid en sociale rechtvaardigheid", aldus de rector.
De financiering om die groei op te vangen, volgt echter niet. De net aangekondigde extra besparingsmaatregelen in het kader van de begroting van de Vlaamse Regering zijn op dat vlak een bittere pil voor de VUB. “Een kille streep door de Brusselmiddelen betekent dat wij en andere Brusselse hogeronderwijsinstellingen ongemeen harde klappen krijgen. En dat terwijl net de Brusselse universiteiten en hogescholen de grootste maatschappelijke inspanning leveren om ook kwetsbare studenten, waaronder veel pioniersstudenten, naar een diploma hoger onderwijs te leiden. We zullen dan ook alles doen wat in onze mogelijkheden ligt, om dit zoveel mogelijk terug te draaien. Of laat Vlaanderen Brussel nu echt helemaal los?”, vraagt de rector zich af.
Nationale en internationale samenwerking
De VUB en de Université libre de Bruxelles werken al decennialang nauw samen en versterken elkaar in onderwijs, onderzoek en dienstverlening. De VUB neemt daarbij expliciet de rol van bruggenbouwer op zich: tussen gemeenschappen, talen en disciplines. Zo groeit Brussel uit tot een unieke broedplaats waar innovatie en samenwerking de grenzen van taal en cultuur overstijgen.
De VUB versterkt ook haar positie als Europese universiteit en neemt als voorzitter van de alliantie Eutopia een voortrekkersrol op in de uitbouw van de “vijfde vrijheid”: het vrije verkeer van kennis, naast dat van mensen, goederen, diensten en kapitaal. Met bijna 280.000 studenten en 35.000 medewerkers vormt Eutopia een intellectueel en maatschappelijk krachtig internationaal netwerk en connected community, een alliantie om de Europese waarden te verdedigen en te verdiepen en de Europese welvaart te ondersteunen via onderzoek, innovatie, openheid en verbondenheid.
Daarnaast pleitte de rector opnieuw voor de opschorting van het associatieverdrag tussen de EU en Israël zolang mensenrechten geschonden worden. De VUB stapte op eigen initiatief en als enige Belgische universiteit al uit een lopend project. En de rector ging vandaag nog een stap verder, in afwachting van een EU-beslissing, engageerde hij zich om alvast geen enkele samenwerking met een Israëlische partner nog te ondertekenen. Rector Jan Danckaert: “Vandaag zeg ik alvast héél duidelijk dat ik vanaf nu geen enkel samenwerkingsakkoord met een Israëlische partner meer zal ondertekenen. Geen enkel. We kunnen niet blijven wachten op een EU-beslissing.” Tegelijk benadrukte hij dat de VUB Hamas blijft veroordelen.
De toekomst en AI
De rector ging ook in op de rol van artificiële intelligentie in onderzoek en onderwijs. De VUB kiest resoluut voor een doordachte aanpak, met onder meer het FARI-instituut (AI for the common good). “AI kan enkel ten dienste staan van de mens, nooit omgekeerd,” luidde het.
Tot slot herhaalde de rector de kernboodschap van de VUB: nieuwsgierigheid, openheid en verbondenheid. “Een open campus is een campus vol licht. Met onze gemeenschap van 25.000 studenten en vele partners in binnen- en buitenland willen we altijd deel zijn van de oplossing, voor een duurzame en vreedzame toekomst.”
Meer info
- Lees hier het VUB-interview met rector Jan Danckaert: Rentrée-interview met VUB-rector Jan Danckaert | Vrije Universiteit Brussel
- Lees hier de academische openingsrede door rector Jan Danckaert: Academische openingsrede 2025-2026 door rector Jan Danckaert | Vrije Universiteit Brussel
