VUB-onderzoek naar gedeeltelijk falen immuuntherapie

Heb je je ooit al eens afgevraagd waarom je immuunsysteem niet zomaar de slechte kankercellen aanvalt en uitschakelt? Je immuunsysteem speelt een cruciale rol in de afweer of de bescherming van je lichaam tegen ziektes, infectieziekten zoals Covid-19, maar ook tegen kanker. T-cellen, cellen van ons immuunsysteem, kunnen kankercellen selectief aanvallen en elimineren. Echter kankercellen kunnen zich wapenen tegen een aanval van T-cellen en zo ontsnappen aan het immuunsysteem. Deze kennis heeft geresulteerd in de ontwikkeling van immuuntherapieën, therapieën die T-cellen activeren (kanker vaccinatie) en/of kankercellen ontwapenen (immuun controlepunt blokkering), zodat T-cellen hun aanval tegen de kankercellen ongehinderd kunnen verderzetten.

De teams van profs. Bart Neyns en Sandra Tuyaerts van het “Laboratorium voor Medische en Moleculaire Oncologie (LMMO) en van prof. Karine Breckpot van Laboratorium voor Moleculaire en Cellulaire Therapie (LMCT) hebben als pioniers een voortrekkersrol gespeeld in dit innovatieve werk. Beide onderzoeksgroepen maken deel uit van het Oncologisch Onderzoekscentrum (orc.vub.be) aan de Vrije Universiteit Brussel. Bart Neyns is ook diensthoofd medische oncologie in het UZ Brussel. Hun onderzoek in het laboratorium heeft bijgedragen aan sterke vooruitgang in het ziekenhuis met kanker vaccinatie en het gebruik van immuun controlepunt blokkering in patiënten met vergevorderde huidkanker (melanoom) en terugkerende hersenkanker (glioblastoom), met hoopvolle resultaten.

Hoewel immuuntherapie het immuunsysteem in sommige patiënten opnieuw in gang trekt, zijn er nog patiënten waar deze innovatieve therapieën falen. Daarom slaan LMMO en LMCT opnieuw de handen in elkaar. Gesteund door financiering via het prestigieuze “Excellence of Science (EOS)” programma van het Fonds voor Wetenschappelijk onderzoek gaan ze samen met de onderzoeksgroepen van prof. Pierre Coulie (UCL) en profs. Karen Willard-Gallo (Bordet Instituut) en Ahmad Awada (ULB) op zoek naar factoren die verklaren waarom de ene patiënt wel en de andere patiënt niet reageert. Daarbij worden kankercellen en T-cellen ontleed met hoogtechnologische en doorgedreven analyses. De kennis die hieruit voortvloeit zal aangewend worden om een nieuwe T-cel immuuntherapie te maken. Financiering door het Nederlandse Hersentumorfonds stelt ons dan weer in staat om, samen met prof. Jolanda de Vries (UMC Nijmegen) onderzoek te doen naar biomerkers voor immuuntherapie in hersentumoren. Kom op tegen Kanker tenslotte steunt een nieuwe klinische studie in patiënten met vergevorderde huidkanker waarin een kankervaccin op basis van myeloïde dendritische cellen gecombineerd wordt met een immunologische stimulus (adjuvans) en immuun controlepunt blokkering.

Vandaag zijn er sterke aanwijzingen vanuit het ziekenhuis dat een immuun-eiwit uitgedrukt op kankercellen, namelijk B7-homoloog 3 (B7-H3), sterk aanwezig is op kankercellen van patiënten die niet goed reageren op de huidige immuuntherapieën. Dit immuun-eiwit onderdrukt T-cellen. Financiering bekomen via het “Fonds Paul De Knop” heeft jonge onderzoekers, Fien Meeus en Yannick De Vlaeminck, toegelaten om in het laboratorium T-cellen te voorzien van een chimere antigen receptor. Deze in het laboratorium ontworpen en aangemaakte receptor stimuleert T-cel herkenning van kankercellen die B7-H3 op hun oppervlak hebben en maakt dat de negatieve signalen van het immuun-eiwit B7-H3 worden omgezet tot een positief signaal dat de T-cellen toelaat om, met vernieuwde kracht, gericht kankercellen aan te vallen en doden!