VUB Kopstukkendebat 'Gender Gelijkheid Verkiezingen' weerspiegelt een progressieve breuklijn en geïsoleerde N-VA
"De 48-uur wachttijd? Weg ermee!"; "Leerkrachten met een hoofddoek? Moet kunnen!"
Vrijdag 8 maart 2024 - Ter ere van Internationale Vrouwendag vond gisterenavond een bruisend politiek kopstukkendebat plaats op de Vrije Universiteit Brussel (VUB): “Als het om genderkwesties gaat voelen mannelijke politici zich spijtig genoeg nog steeds niet aangesproken”.
Het evenement, gemodereerd door VUB-politicologen Karen Celis en Dave Sinardet, bood een combinatie van gezelligheid en scherpe debatten in het teken van gendergerelateerde vraagstukken. "Het is fijn om scherpe inhoudelijke debatten te voeren, zonder dat iedereen elkaar onderbreekt”, aldus Karen Celis.
Het politiek debat, dat gender gerelateerde thema's centraal stelde, werd verrijkt door een exclusief all-female panel. Dat ontging ook Dave Sinardet, de enige mannelijke deelnemer, niet: "Het is wellicht de eerste keer in mijn carrière dat ik als enige man in een politiek debat zit."
De reactie van de meer dan 200 aanwezigen, met gejoel en applaus, weerspiegelde de unieke sfeer van de avond. Desondanks betreurde Sinardet het feit dat gender gerelateerde onderwerpen voornamelijk vrouwen lijken aan te spreken: "Maar langs de andere kant jammer dat wanneer het over genderkwesties gaat enkel vrouwen zich aangesproken voelen om te komen debatteren."
Over de kwaliteit van het debat was er geen twijfel, met genderexperten en prominente politici zijnde Vlaamse Viceminister-president Gwendolyn Rutten (Open VLD), Covoorzitster Nadia Naji (Groen), Fractieleider Hannelore Goeman (Vooruit), Kamerlid Kathleen Depoorter (N-VA) en Voorzitster van Vrouw en Maatschappij Lynn Callewaert (CD&V).
Zij vertolkten de standpunten van hun partijen en wierpen een blik vooruit op hun prioriteiten rond de thema’s: abortus; discriminatie en geweld; gender/ seksuele identiteit en onderwijs. Elk thema werd ingeleid door vier stellingen waarop de politica’s zich moesten positioneren aan de hand van groen/rode bordjes.
Abortus
Doorheen de stelling tekent zich al snel een progressief blok af van Open VLD-Vooruit-Groen tegenover CD&V en N-VA. Opvallend: op de vraag of de 6-daagse bedenktijd voor abortus volledig afgeschaft moet worden, stelt ook Vlaams Fractieleider voor Vooruit dat dat moet kunnen. Dat ontglipt de scherpe moderatoren niet, die erop wijzen dat Vooruit pleit voor een 48-uren bedenktijd en niet het volledig afschaffen van de huidige zes dagen. “Dat kan misschien wel, maar voor ons is het duidelijk, een vrouw moet zelf beschikken over haar eigen lichaam”, stelt Hannelore Goeman. Ze grapte dat “bij deze het partijstandpunt gewijzigd is”.
De N-VA die vooralsnog buiten schot blijft in het abortusdebat moest zich vanavond wél positioneren. Kathleen Depoorter sluit niet volledig aan bij Lynn Callewaert, die vooral de mogelijke pijnperceptie op 15 weken naar voren schuift als reden om abortus niet te versoepelen naar 18 weken. “Laat ons bij de wetenschap blijven, op 15 weken is er geen pijnperceptie maar ontwikkelen zich wel reflexen”, aldus Depoorter. “Dat neemt niet weg dat 18 weken niet aan de orde is. Als een vrouw op 12 weken niet weet dat ze zwanger is, moeten wij ons afvragen of vrouwen perfect medisch begeleid zijn? We moeten inzetten op educatie en vrouwen helpen om beter te kunnen ontdekken dat ze zwanger zijn.”
Die opmerking valt niet goed bij de andere panelleden: “Een vrouw die op 12 weken niet weet dat ze zwanger is, heeft niks te maken met niet goed medisch begeleid te zijn. Er moet een goede en open abortuswetgeving zijn. Als het wordt weggezet als iets slecht dan duw je vrouwen in de illegaliteit en breng je vrouwen in levensgevaar”, aldus Gwendolynn Rutten. Het bleef echter onduidelijk welke versoepelingen voor N-VA dan wel mogelijk zijn.
Discriminatie en geweld
Op de stelling of geweld in het uitgaansleven eerder een maatschappelijk probleem is dan een politiek probleem, is Kathleen Depoorter het daar als enige mee eens: “Politieke partijen moeten nadenken over maatschappelijke problemen maar je kan niet alles naar de politiek brengen. Misschien moeten we ook eens in eigen boezem kijken. Geweld in het uitgaansleven is niet enkel een politiek probleem, maar ook vaak een probleem van middelengebruik.”
Opnieuw botste ze op verzet van de andere panelleden. “Veiligheid is wél de taak van de politiek. Het is niet zozeer een mentaliteitswijziging, maar vaak weten mensen gewoon niet wat doen. Daarom is het belangrijk dat protocollen worden afgesproken en omstaanderstrainingen worden gegeven, zodat mensen de juiste tools krijgen om gepast te reageren”, aldus Lynn Callewaert.
Of politici van hun functie ontheven moeten worden na discriminerende (racistische, seksistische of homofobe) uitspraken? Daar schaart enkel Groen zich achter: “Dat is erover? Neen, racisme is erover! Het is de logica zelve dat politici dan moeten opstappen.”
Gwendolynn Rutten: “Politici uit het parlement zetten na racistische uitspraken? Als dat de sanctie was dan zat er geen Vlaams Belang fractie meer in het parlement.”
Een vraag die meteen ook wordt doorgespeeld naar Hannelore Goeman, na het ontslag van voormalig voorzitter Conner Rousseau en Antwerpse Schepen Tom Meeuws. Hoewel ze zelf ook toegeeft dat niet iedereen bij Vooruit die beslissingen steunde, lijkt daar nu wél verandering in te zijn gekomen: “Politici moeten het goede voorbeeld geven. Het ‘te veel gedronken hebben’ mag dus nooit een excuus zijn. Er moet een klacht worden neergelegd en er moeten consequenties volgen. Maar een politicus die in eer en geweten aan politiek doet, moet die beslissing zélf nemen. Bij ons zijn de twee politici ook opgestapt en daar staan we nu ook allemaal achter, omdat words matter.”
Gender/seksuele identiteit en onderwijs
Het laatste debatthema peilde naar hoe seksuele en gender-identiteiten hun plek hebben op scholen. “Ik zie niet in waarom kinderen niet mogen geïnformeerd worden over transgenders en homoseksualiteit. Mijn partij is altijd een inclusieve partij geweest.” stelt Kathleen Depoorter. Deze inclusiviteit geldt echter niet voor levensbeschouwelijke tekenen voor leerkrachten. “Hoofddoeken daar zijn we tegen, in een klas moet neutraliteit gegarandeerd worden. Weten we wel of de leerkracht ooit vrij is geweest om die hoofddoek te dragen?” Nadia Naji koppelt snel terug naar het eerste thema en stelt autonomie centraal: “Vrouwen bepalen zelf wat ze dragen, zo eenvoudig is het. Of ze dat zelf heeft gekozen? Echt? Misschien had ze daar ook een wachttijd van 6 dagen voor nodig?”
Vanuit het publiek werd de positie van Open VLD rond de hoofddoek in vraag gesteld: “Draagt het verbod op een hoofddoek niet bij tot het glazen plafond? Waarom ontneemt Open VLD de vrijheid om een hoofddoek te dragen in het onderwijs?” Rutten antwoorde volgens de liberale lijn: “Scholen moeten dat zelf kunnen beslissen. Het GO heeft zelf de keuze gemaakt om school te zijn waar neutraliteit geldt. Maar ik wil zeker geen wet die verbiedt dat leerkrachten voor de klas mogen staan met hoofddoek.” Hierop valt Goeman Naji bij, en wijst ze op de intentie van de Vlaamse overheid in hun regeerakkoord om een hoofddoekenverbod in te voeren. Dat dat er niet is gekomen is niet dankzij de “keuzevrijheid” van Open VLD.
Het evenement, georganiseerd aan de vooravond van Internationale Vrouwendag en tijdens de RHEA gender week, werd georganiseerd door de Vakgroep Politieke Wetenschappen en draagt bij aan de missie van de VUB als een Urban Engaged University die streeft naar een inclusieve samenleving met gelijke kansen voor iedereen.
Meer info
Verruim je blik op de wereld
Het initiatief maakt deel uit van het publieksprogramma van de VUB: een programma voor iedereen die vindt dat het anders kan in de wereld en gelooft dat wetenschappelijke inzichten, kritisch denken en dialoog een belangrijke eerste stap zijn om je stempel te drukken op jouw omgeving en wereld.
Als Urban Engaged University wil de Vrije Universiteit Brussel een drijvende kracht van verandering in de wereld zijn. Met ons academisch onderwijs en ons innovatief onderzoek dragen we bij aan de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties en drukken we mee onze stempel op de toekomst.
