VUB brengt kennis burgers over artificiële intelligentie in kaart

“Uit de resultaten blijkt echter wel dat er een groot potentieel is  om mensen creatief mee te laten nadenken over AI-mogelijkheden voor onze maatschappij,”, zegt onderzoeker Carina Veeckman (imec-SMIT-VUB).

Amai! wordt gefinancierd door de Vlaamse overheid en is een initiatief van het Kenniscentrum Data & Maatschappij en Scivil, het Vlaams Kenniscentrum voor Citizen Science. Het amai!-project wil burgers motiveren mee te denken over AI-oplossingen. Hiervoor vertrekt het vanuit vier relevante maatschappelijke thema’s: mobiliteit, werk, gezondheid en klimaat & milieu. Om nieuwe AI-toepassingen te kunnen bedenken, is kennis van AI, creatief denken en motivatie nodig. De studie bracht dit in kaart.

De studie werd uitgevoerd bij 1.145 Vlamingen en toont aan dat de respondenten waarschijnlijk meer ervaringen hebben met AI-toepassingen dan ze zelf vermoedden. Zo zei meer dan de helft van de steekproef (66,9%) nog nooit te hebben gehoord van AI, of er wel al van te hebben gehoord, maar niet te weten wat het betekent. Daarnaast zei 48% van de respondenten niet te weten of ze gebruik maken van technieken en/of toepassingen met AI, terwijl 32,7% zei geen AI te gebruiken en slechts 19,3% antwoordde dat wel te doen.

“Gezien het wijdverspreide gebruik van AI, bijvoorbeeld in sociale media, kunnen we ervan uitgaan dat het effectieve gebruik van AI in werkelijkheid aanzienlijk hoger ligt. Toch blijkt dit voor de respondenten vaak niet duidelijk”, licht projectleider Pieter Duysburgh (imec-SMIT-VUB) toe.

Op vlak van creativiteit stelden de onderzoekers vast dat meer dan de helft van de respondenten zichzelf beschouwt als (heel) creatief (40% creatief, 13% heel creatief).

Maatschappelijke thema’s zijn een motivator

De respondenten van de studie blijken meer actief te willen meedenken aan AI-oplossingen als zij zich meer betrokken voelen bij een thema. De motivatie om mee na te denken hangt tegelijk ook samen met bezorgdheid rond AI. Met een gemiddelde score van 3,45/5 vrezen de respondenten dat AI zou kunnen leiden tot jobverlies of jobvervanging. Andere opvallende bezorgdheden zijn angst voor robots (gemiddelde score 3/5), en bezorgdheid om de persoonlijke privacy (gemiddelde score 3,45/5).

Uit de resultaten leidden de onderzoekers drie types van respondenten af: de ‘maatschappelijke toepassers’ (47,3%), de ‘creatieve denkers’ (34,3%) en de ‘waarnemers’ (18,3%). De eerste en grootste groep is middelmatig goed op de hoogte van de actualiteit rond de thema’s van amai! en ze staan positief tegenover actief meedenken aan oplossingen in de domeinen.

“De resultaten bevestigen in sterke mate de nood van het project amai! en sturen ook de aanpak in het traject. De paradoxale resultaten op de dimensie ‘kennis’ tonen aan dat een verdere sensibilisering en kennisverhoging rond AI bij de bevolking nodig is. Amai! zet hierop in met onder meer een test “Hoe artificieel intelligent is jouw supermarktbezoek?”, geanimeerde verhalen, en filmpjes die langs vele mediakanalen worden verspreid”, vertelt onderzoeker Carina Veeckman.

“De cijfers tonen het aanzienlijke potentieel bij burgers om creatief mee na te denken over de maatschappelijke vragen waar AI voor moet worden ingezet. De ‘maatschappelijke toepassers’ en ‘creatieve denkers’ vormen samen meer dan 80% van de respondenten van deze voorstudie. In amai! zetten we vooral in op de maatschappelijke toepassers, omdat daar het groeipotentieel het grootst is. Voor de ‘waarnemers’ is een meer gerichte aanpak nodig”, aldus projectleider Pieter Duysburgh.

Het Kenniscentrum Data & Maatschappij is een samenwerking tussen imec-SMIT-VUB, imec-MICT-UGent en CiTiP (KU Leuven).

Contact

Carina Veeckman, imec-SMIT-VUB (onderzoeker)
[email protected]

Pieter Duysburgh, Kenniscentrum Data & Maatschappij – imec-SMIT-VUB (projectleider)
[email protected]