Theaterstuk ‘Ode aan de verwondering’ brengt nalatenschap van Caroline Pauwels tot leven 

Van 24 tot 26 april gaat in NTGent de theatermonoloog Ode aan de verwondering in première. Het stuk is gebaseerd op het gelijknamige boek van wijlen VUB-rector Caroline Pauwels en wordt vertolkt door actrice An Miller, naar een scenario van Dimitri Leue. Ook de kinderen van Caroline zijn nauw bij het stuk betrokken. Zoon Emil ondersteunt zakelijk, dochter Anna Violette nam de scenografie voor haar rekening, met het iconische VUB-rectoraatsgebouw van architect Renaat Braem als inspiratie. Deze intieme productie blaast het warm-humanistische gedachtegoed van Pauwels nieuw leven in op de scène. 

Caroline Pauwels werd in 2016 rector van de VUB en begon in 2022 aan haar tweede mandaat, toen ze overleed aan kanker. Ze schreef in 2021 het boek Ode aan de verwondering, naar aanleiding van haar curatorschap van Theater Aan Zee. In het boek roept ze op om de wereld te blijven benaderen met een open en nieuwsgierige blik met kinderlijke verwondering voor wetenschap, kunst en het alledaagse. De gelijknamige voorstelling brengt deze boodschap tot leven: een pleidooi voor positivisme, verbondenheid en schoonheid, ook – of net – in moeilijke tijden. 

Braemgebouw als muze van de scène

De scène van het theaterstuk werd geïnspireerd op het ellipsvormige rectoraatsgebouw van de VUB, het Braemgebouw. De plek nodigt sinds de jaren 70 uit tot verwondering. De architect Renaat Braem ontwierp geen strakke, rechtlijnige bunker. Hij koos voor organische vormen, asymmetrie, en kleur. Hij brak bewust met de norm omdat verwondering begint waar verwachtingen breken. Wat afwijkt, doet denken en roept vragen op. Vragen zijn de brandstof van elke wetenschapper, kunstenaar of kritische burger. Ook voor Caroline Pauwels was het gebouw een voortdurende bron van inspiratie.  

Anna Violette, scènografe en dochter van Caroline Pauwels: “Het gebouw was niet meteen onze eerste inspiratiebron. We dachten in het begin aan water, aan een vorm die vloeibaar is. Het werd een druppel, een cirkel, een ellips. Toen de ellips écht een optie werd, kwam het Braemgebouw pas in the picture. Ik ben op het internet op zoek gegaan naar de plannen van Braem, en zo zijn we van ‘een’ ellips geëvolueerd naar de realistische dimensies van het Braemgebouw, maar dan op kleinere schaal.” 

Verwondering als leidraad 

Voor de kinderen van Caroline Pauwels, Emil en Anna Violette, is het stuk niet alleen een artistiek project, maar ook een vorm van rouwverwerking en eerbetoon.  “Wij hebben geleerd dat alles een bron kan zijn van verwondering, dat alles kan aanzetten tot een gedachte, een idee, een actie. Ik hoop dat we in de toekomst nog meer oog leren hebben voor die ‘cracks of the day’. Verwondering is voor ons niks passiefs, eerder een draad om rond te werken. Je kan in het mooiste paleis ter wereld wonen en toch niet stilstaan bij hoeveel geluk je wel hebt. Schoonheid bestaat alleen van zodra je iets kan benoemen als ‘schoon’. Dat is een benadering die mama heel belangrijk vond, dat we verbonden waren met het schone”, vertelt Emil. 

“Ik denk dat het momenteel niet zo evident is om het mooie te zien, met alle wereldcrisissen die we meemaken”, vult Anna Violette aan. “Mama was voor mij iemand die ervoor zorgde dat ik die erge dingen beter kon plaatsen. Nu ze er niet meer is, moet ik die kracht zelf zoeken, ook al voel ik nog altijd heel erg haar energie”. 

“Ik vind het alleszins fijn dat er op dit moment dingen bezig zijn, waar mama mee aan de oorsprong lag”, besluit Emil. “Ik ben zeker dat ze het stuk ongelofelijk had gevonden.” 

 Ode aan de verwondering gaat op 24 april in première in Gent en is in december te zien in de KVS. Vanaf maart 2026 gaat het stuk op tournee. 

De Vrije Universiteit Brussel biedt de voorstelling aan op 3 december 2025 in de KVS in Brussel en op 5 maart 2026 samen met het Hannah Arendt Insitituut in de stadsschouwburg in Mechelen. Tickets zullen binnenkort verkrijgbaar zijn via www.vub.be/publieksprogramma. 

Lees hier het VUB-interview met de kinderen van Caroline Pauwels: https://www.vub.be/nl/nieuws/kinderen-caroline-pauwels-ode-aan-de-verwondering-voorstelling