Tegen overbevissing en klimaatverandering in oceanen: VUB-biologen ontwikkelen richtlijnen beheer zeereservaten
Gebiedenselectie, creatie van nieuwe economie en burgerparticipatie recepten voor succes
Zeereservaten worden ingericht om een habitat of populaties op een specifieke plaats in stand te houden. Daarbij wordt er vaak te weinig aandacht besteed aan een nauwkeurig biologisch onderzoek over verspreidingspatroon van de bedreigde soorten. Die informatie is nochtans belangrijk voor het succesvolle opzetten van MPA-netwerken.
De onderzoeksgroep mariene biologie van de Vrije Universiteit Brussel heeft, in samenwerking met het Instituut voor Mariene Wetenschappen uit Madagaskar, een studie verricht naar het beheer van zeereservaten in Madagaskar. Het eiland, een hotspot van biodiversiteit, vormt namelijk steeds grotere delen van haar grondgebied tot natuurgebieden om, en wil tegen 2020 haar huidige beschermde zeegebied verdrievoudigen. Het team van VUB-prof. Kochzius analyseerde daarom vijf sleutelsoorten – de blauwe zeester, een octopus, een slakkensoort en twee garnalensoorten - om genetische diversiteit, genetische populatiestructuur en connectiviteit tussen 18 mogelijke MPAs langs de kust van Madagaskar te onderzoeken door middel van mitochondriale COI-sequenties en nucleaire microsatellieten. Aan dit veldonderzoek werd vervolgens een bevraging van 18 experts uit Madagaskar (Delphi Enquête) toegevoegd.
Beide onderzoeken benadrukken dat de huidige verdeling van zeereservaten niet alle bestaande populaties rond het eiland dekt. Het is volgens de onderzoekers dan ook nodig om in de toekomst de inrichting van zeereservaten af te stemmen op het vermogen van de organismes om zich te verspreiden (d.w.z. andere gebieden te koloniseren) en zo het weerstandsvermogen tegen verstoorde gebieden te bevorderen, maar ook om de bestaande populaties (bestanden) beter te kunnen afbakenen. Op vlak van bestuur omtrent zeereservaten, moeten verder de inspanningen tussen de verschillende belanghebbenden beter gecoördineerd worden en moet er meer verantwoordelijkheid aan de lokale gemeenschappen toegekend worden. Ook de integratie van het gewoonterecht in de regelgeving voor het behoud van het mariene milieu en duurzaam beheer in Madagaskar is cruciaal
De resultaten van de governance-analyse zijn al gepubliceerd in het tijdschrift Marine Policy, nummer 105 van 2019 (blz. 91-108), terwijl de populatiegeneticastudies, twee resultaten zijn gepubliceerd (één in het Oxford Journal of Molluscan Studies - 2018 en de andere in PLoS One - 2019), maar drie andere resultaten zijn in voorbereiding voor publicaties.
“Het behoud van het onderwaterleven is een belangrijke uitdaging. Een van de grootste boosdoeners is de overbevissing: de visconsumptie blijft stijgen en zowat 30% van de visproducten wordt op een onduurzame manier bevist. Willen we vis kunnen blijven consumeren en onderwaterleven in stand houden, is er dus absoluut werk aan de winkel. Naast meer duurzame vis consumeren, is de oprichting van reservaten is zeker goed. Maar er is met de opwarming nog een kaper op de kust die fauna en flora in gevaar brengt” vertelt Dr. H. A. Ratsimbazafy.