Immigranten namen volop deel aan het politieke leven in middeleeuws Engeland

Immigranten namen volop deel aan het politieke leven in middeleeuws Engeland

Volgens VUB-onderzoek kwamen veel migranten uit de Lage Landen en waren ze politiek vooral lokaal actief

De vraag in hoeverre nieuwkomers uit het buitenland politieke medezeggenschap moeten krijgen in hun nieuwe woonplaats is er één die velen bezighoudt. Dat was ook eeuwen geleden al het geval. In een paper in het vaktijdschrift History Workshop Journal onderzocht Bart Lambert, middeleeuws historicus aan de Vrije Universiteit Brussel, de politieke participatie van immigranten in Engeland tijdens de vijftiende eeuw. Zijn conclusie: “de niet-Engelse nationaliteit van deze immigranten vormde op zich geen hinderpaal om aan het politieke leven deel te nemen. Veel belangrijker was hun economische status.”

Hoewel Europa tijdens de veertiende en vijftiende eeuw werd geteisterd door conflicten zoals de Honderdjarige Oorlog en pandemieën zoals de Zwarte Dood, was deze periode er voor Engeland allerminst één van splendid isolation. “Ons eerder onderzoek had aangetoond dat Engeland, dat toen nog een apart koninkrijk vormde, tijdens deze jaren heel wat migranten van het Europese vasteland aantrok”, zo stelt Lambert. Op basis van de lijsten van een belasting die specifiek op inwoners van niet-Engelse origine werd geheven stelden hij en zijn collega’s vast dat minstens 1.5% van de Engelse bevolking tijdens de vijftiende eeuw in het buitenland was geboren. “Dat lijkt niet veel, maar is vergelijkbaar met het aandeel van eerste generatie-migranten in de bevolking van Engeland aan het begin van de twintigste eeuw”, aldus Lambert.

In heel wat steden waren bovendien sterkere concentraties van immigranten te vinden: in Londen was minstens 7% van de bevolking geboren in het buitenland, in Southampton en Bristol meer dan 12%. Die nieuwkomers kwamen uit alle streken van West-Europa, inclusief het huidige België en Nederland. In het zuiden en het oosten van het land vormden gespecialiseerde ambachtslieden uit de Vlaamse, Brabantse en Hollandse steden, vergezeld van vrouw en kinderen, zelfs met voorsprong de meest talrijke groep onder de migrantenbevolking. De meeste van deze mensen waren actief in de mode- en luxenijverheden, als schoenlapper, kleermaker, goudsmid en producent van modieuze accessoires, of in de bierproductie.

Vlaming was burgemeester van Lincoln

In een volgend stadium ging Lambert na in hoeverre deze immigranten konden participeren in het politieke leven van hun nieuwe Engelse woonplaats. “Op nationaal niveau was hun invloed beperkt”, zo stelt hij, “maar op lokaal, stedelijk niveau waren ze opvallend actief”. Hij doorploegde ettelijke stedelijke bronnenreeksen, zowel van kleine stadjes als van grote provinciale centra, en vond talloze voorbeelden van immigranten die hun stem lieten horen in lokale volksvergaderingen, die mistoestanden aanklaagden bij het stadsbestuur of die zetelden als juryleden in stedelijke rechtbanken. In de meeste plaatsen konden immigranten zich zelf verkiesbaar stellen als stedelijke bestuurders en werden ze ook verkozen. Zo werden Southampton en York, twee van de grootste steden van het land, bestuurd door een Italiaanse en een Duitse burgemeester. Ook hier deden mensen uit onze streken hun duit in het zakje. Jan Wetter, een herbergier uit Vlaanderen, schopte het bijvoorbeeld tot burgemeester van Lincoln, een middelgrote stad in het oosten van Engeland. Lambert stelde vast dat het feit dat deze mensen uit het buitenland afkomstig waren vrijwel geen impact had op hun politieke carrière. Hun economische positie had dat wel: het waren vooral de rijkere immigranten actief als kooplieden of ambachtslui die de bestuursmandaten binnenhaalden. Ook vrouwelijke immigranten bleven uitgesloten van de lokale politiek, maar dat gold evenzeer voor Engelse vrouwen.

Economisch succes bevorderde een politieke carrière maar hield die ook tegen

De enige uitzondering op dit beeld waren de plaatsen waar Engelse producenten in economische problemen verkeerden, waaronder ook Londen. “In enkele Engelse steden hadden lokale kooplieden en ambachtslui te lijden onder de concurrentie van hun collega’s uit het buitenland. Zij probeerden de meer succesvolle migranten op alle manier tegen te werken, soms zelfs door hen fysiek te belagen.” In hun poging om hun buitenlandse concurrenten uit te schakelen probeerden ze hen ook politiek uit te sluiten, bijvoorbeeld door hen het recht te ontzeggen zich verkiesbaar te stellen voor politieke mandaten. “Het aantal plaatsen waar zoiets gebeurde was echter bijzonder beperkt”, benadrukt Lambert. “Over het algemeen was de Engelse stadspolitiek tijdens deze periode opmerkelijk open voor nieuwkomers uit het buitenland”.

Publicatie in History Workshop Journal: https://academic.oup.com/hwj/article/doi/10.1093/hwj/dbaa013/5909117

 

-Foto1: Een fragment van de belastingslijsten van de Alien Subsidy voor de Londense wijken Castle Baynard en Farringdon Without in 1483. The National Archives, E 179/242/25, m. 16. Deze belasting werd geïnd bij iedereen die in Engeland woonde maar in het buitenland geboren was. Op de foto is de naam van de belastingbetalers te zien, hun beroep en hun afkomst.

-Foto2: Een fragment van de Alien Subsidy-lijst voor de stad Lincoln in 1441. The National Archives, E 179/269/28, m. 2. Op de foto is de naam te zien van Jan Wetter, burgemeester van Lincoln, die als ‘Fleming’ ook de alien subsidy-belasting moest betalen.

-Foto3: foto van Lincoln, de stad in het oosten van Engeland waar Jan Wetter burgemeester was. Copyright Billy Wilson, kan gebruikt worden onder deze Creative Commons-licentie.

 

Contact:

Bart Lambert

Onderzoeksgroep HOST

[email protected]

0483 485 216

 

 

LW
Contacteer ons
Lies Feron
Lies Feron Persrelaties Vrije Universiteit Brussel
Lies Feron
Lies Feron Persrelaties Vrije Universiteit Brussel
Over Press - Vrije Universiteit Brussel

volg ons op twitter @VUBrussel


De Vrije Universiteit Brussel is een internationaal georiënteerde universiteit in Brussel, het hart van Europa. Door het afleveren van hoogstaand onderzoek en onderwijs op maat, wil de VUB een actieve en geëngageerde bijdrage leveren tot een betere maatschappij.

De Wereld Heeft Je Nodig

De Vrije Universiteit Brussel neemt haar wetenschappelijke en maatschappelijke verantwoordelijkheid met liefde en daadkracht op. De VUB lanceerde daarom het platform ’De Wereld Heeft Je Nodig’.  Hier worden rond zes P’s ideeën, acties en projecten samengebracht, opgestart en uitgebouwd. De eerste P staat voor People, want daar draait alles om: mensen gelijke kansen geven, welvaart, welzijn, respect. Peace staat voor het bestrijden van klein en groot onrecht in de wereld. Prosperity gaat armoede en ongelijkheid te lijf. Planet staat voor acties rond biodiversiteit, klimaat, luchtkwaliteit, dierenrechten ... Met Partnership zoekt de VUB samenwerkingen om de wereld een betere plaats te maken. De zesde en laatste P is van Poincaré, de Franse filosoof Henri Poincaré aan wie de VUB haar leuze ontleent, dat het denken zich aan niets mag onderwerpen, behalve aan de feiten zelf. De VUB is een 'urban engaged university’, sterk verankerd in Brussel en Europa en werkend volgens de principes vrij onderzoek. www.vub.be/dewereldheeftjenodig

Press - Vrije Universiteit Brussel
Pleinlaan 2
1050 Brussel