Het asbestprobleem in België: groter en gevaarlijker dan gedacht

Asbest werd gebruikt in talrijke Belgische industrietakken tot er een verbod ingevoerd werd in 1998. Het inademen van asbestvezels kan ernstige ziekten veroorzaken, zelfs tientallen jaren later. Ondanks het belang van asbest voor de Belgische industrie en de daar bijhorende gezondheidsrisico’s is er zeer weinig informatie over asbestblootstelling en de gevolgen voor de volksgezondheid in België. Van den Borre en Deboosere onderzochten welke impact van asbestblootstelling heeft op de volksgezondheid aan de hand van sterftecijfers en historische bronnen. De doctoraatsstudie toont aan dat België in hele naoorlogse periode maar liefst 2 miljard ton asbest invoerde. Op basis van de landen van herkomst kunnen de onderzoekers afleiden dat naast witte asbest (chrysotiel) ook aanzienlijke hoeveelheden van nog gevaarlijkere asbestsoorten werden ingevoerd (crocidoliet en amosiet). Van den Borre en Deboosere identificeerden verder acht Belgische industrieën met verhoogde risico’s op asbeststerfte: de vervaardiging van asbestproducten, de bouwsector, de opwekking en distributie van elektrische energie, de basis metaalproductie, de vervaardiging van metaalproducten, de spoorwegnijverheid, de scheepsnijverheid en de chemische industrie. Sterfte door asbestgerelateerde aandoeningen was in deze industrieën groter dan bij andere beroepsgroepen. Bijvoorbeeld: longvlies- en buikvlieskankersterfte is 40 keer hoger bij arbeiders in asbestverwerkende bedrijven (zoals Eternit bijvoorbeeld). Bedienden in deze sector hebben een ongeveer 45 keer hogere sterfte door deze kanker dan andere beroepsgroepen. De resultaten voor vier industrieën wijzen op een mogelijk verband tussen asbestblootstelling en de ontwikkeling van mondkanker. De studie omvat ook resultaten over specifieke asbestziekten. Van den Borre en Deboosere tonen aan dat België de op drie na hoogste sterftecijfers ter wereld heeft voor longvlies- en buikvlieskanker. In de jaren ’60 kwam deze zeldzame kanker nauwelijks voor. Sindsdien vertienvoudigde het aantal mannelijke sterfgevallen door longvlies- en buikvlieskanker bij mannen. Het aantal vrouwelijke slachtoffers verdrievoudigde in 1969-2014. Sinds 2006 sterven jaarlijks meer dan 200 Belgen aan de gevolgen van deze ziekte. Longvlies- en buikvlieskankersterfte is geconcentreerd in gebieden waar vroeger asbestproducten werden gemaakt. De schattingen voor asbestgerelateerde longkankersterfte wijzen op een eerder geringe impact van asbestblootstelling op longkankersterfte bij de arbeiders in risicovolle industrieën, omwonenden van een asbestfabriek en de algemene bevolking. Bijvoorbeeld: jaarlijks zouden 43 tot 64 sterfgevallen door longkanker te wijten zijn aan asbestblootstelling. Deze resultaten zijn waarschijnlijk onderschattingen vanwege de sterke invloed van roken op longkankersterfte in België.