VUB-studie brengt voor het eerst verspreidingspatronen van mangrovebossen in kaart
Onderzoek biedt belangrijke inzichten voor bescherming mangroves tegen impact klimaatopwarming
Vrijdag 1 februari 2019 — Onderzoekers van het NASA Jet Propulsion Laboratory en de VUB bestudeerden voor een nieuwe studie de wereldwijde verspreidings- en connectiviteitspatronen van mangroven, tropische kustwouden die door de getijden regelmatig worden overspoeld. Uit hun bevindingen, gepubliceerd in PNAS, blijkt onder meer dat de zaden zich vooral via de kustgebieden verspreiden maar ook de oceanen kunnen oversteken via belangrijke zeestromingen. Deze inzichten dragen onder andere bij tot het beter begrijpen van de manier waarop mangroven, die een uiterst belangrijke ecologische functie hebben, nieuwe gebieden kunnen koloniseren, ook in een veranderend klimaat.
Mangroven produceren zaden en vruchten die zo, of reeds als zaailingen, enkele dagen tot maanden kunnen drijven, en vervolgens wortels kunnen ontwikkelen wanneer ze stranden op een gunstige plaats. De termijn van hun drijfvermogen bepaalt, samen met de oceaanstromingen, zowel de ruimtelijke schaal van de verspreiding van soorten als de genetische structuur van de mangrovebestanden.
Professor Nico Koedam van het departement Biologie van de VUB en collega’s van het NASA Jet Propulsion Laboratory (een afdeling van het California Institute of Technology) maakten voor dit onderzoek gebruik van een numeriek oceaanmodel om de mogelijke verspreidingspatronen van mangrovezaden en de verbindingen tussen mangrovepopulaties wereldwijd te simuleren.
Dr. Tom Van der Stocken, VUB-alumnus en nu werkzaam aan NASA’s Jet Propulsion Laboratory (JPL): “Het bestuderen van de verspreiding van biologische matrialen via zeestromingen blijft een grote uitdaging, in het bijzonder door de grote ruimtelijke schaal. Om een eerste schatting te kunnen maken van de globale verspreidingspatronen van mangroven leek het een logische stap om de biologische expertise van de VUB te verbinden met de oceanografische expertise hier aan JPL, waar we over hoge-resolutie oceaanstroomgegevens en de nodige rekenkracht beschikken.”
Het onderzoeksteam stelde vast dat de mangrovebomen zich vooral via kuststromingen verspreiden. Maar ze kunnen ook de Atlantische, Indische en Stille Oceaan oversteken, zo blijkt. Directe oversteken van deze oceanen, die 70% van het aardoppervlak bedekken, zijn mogelijk via de equatoriale zeestromen, en in de Stille Oceaan vormen eilandengroepen zoals Galapagos, Polynesië of Micronesië belangrijke verbindingspunten tussen populaties aan beide kanten van dit enorme oceaanbekken.
Golfbrekers en kampioenen in CO2-opslag
Deze studie helpt om de ruimtelijke verschuivingen van mangrovebossen in een veranderend klimaat beter te begrijpen. Mangroven bieden samen met andere slikke- en schorreplanten een belangrijke natuurlijke buffer tegen stormen, overstromingen, kusterosie, en de impact van golven. Op die manier beschermen ze kwetsbare kusten en leefgemeenschappen in kustgebieden wereldwijd, en zijn ze van onschatbare waarde in een tijdperk van zeespiegelstijging. Tenslotte bieden mangrovebossen ook een habitat voor tal van diersoorten, vele van economisch belang, en slaan ze tot wel vier keer meer koolstof op dan andere tropische wouden. Vandaag worden mangroven en hun ecosysteemdiensten onder meer bedreigd door ontbossing en kustontwikkeling.
Prof. Nico Koedam: “Veranderingen in het verspreidingsgebied van mangroven zijn reeds aangetoond in verschillende gebieden wereldwijd, en worden o.a. in verband gebracht met veranderingen in het klimaat. Door in onze studie kennis en instrumenten uit de biologie en fysische geografie te verenigen, krijgen we nu ook een beter inzicht in het onderliggende mechanisme van die verschuivingen.”
Voor meer informatie, contacteer:
Prof. Nico Koedam (VUB, Biologie)
nikoedam@vub.ac.be
02/629 34 13
Dr. Tom Van der Stocken (JPL, Earth Science Section)
tom.van.der.stocken@jpl.nasa.gov