VUB prof onderzoekt aanpassingsvermogen van schimmels en dennen uit Fukushima rampgebied
Professor plantengenetica en microbiologie Joske Ruytinx van het departement bio-ingenieurswetenschappen aan de VUB heeft een award gekregen van het US department of Energy Joint Genomen Institute (JGI). Ze zal de komende jaren het effect van radionucliden (radioactieve deeltjes) op mycorrhizae onderzoeken. Mycorrhizae zijn een symbiose tussen een schimmel en een plant, in dit geval dennen. Ruytinx krijgt nu ondersteuning van het JGI met gesofisticeerde onderzoeksinfrastructuur om RNA en DNA te sequensen van verschillende schimmelstalen.
“Onder normale omstandigheden bestaat de symbiose tussen de mycorrhiza schimmel en de plant eruit dat een netwerk van myceliumdraden water en mineralen aanlevert, terwijl de plant als gastheer koolstofverbindingen (bv. suikers) produceert voor de schimmel.” legt Ruytinx uit. In dit proces kan het myceliumnetwerk ook als filter dienen om verontreiniging zoals zware metalen tegen te houden. “Zo een symbiose kan dus een belangrijke rol spelen in de overleving van planten in vervuild gebied, en in extreme gevallen zelfs radioactieve verontreiniging.” vervolgt Ruytinx. Om de impact van radioactieve straling op genetische diversiteit en de symbiose op lange termijn te onderzoeken, werkt Ruytinx samen met onderzoekers van de Universiteit van Fukushima, het Belgisch Studiecentrum voor Kernenergie (SCK CEN), Universiteit van Colorado en Florida. Tijdens terreincampagnes konden ze stalen nemen van schimmels en dennen binnen en buiten de gevarenzone van de Fukushima Dai Ichi nucleaire krachtcentrale, waar zich in 2011 na een aardbeving en tsunami een nucleaire ramp voltrok. De schimmels maken nu deel uit van een collectie aan de VUB. Ze werden blootgesteld aan straling in het SCK CEN in Mol om te weten te komen of schimmels binnen de Fukushima exclusiezone beter resistent zouden zijn. Uit voorlopige resultaten blijkt dat alle verzamelde schimmels van zowel binnen als buiten de gevarenzone resistent zijn tegen straling maar van elkaar verschillen in capaciteit om andere essentiële elementen te verzamelen. Dit zou er op wijzen dat de gastheer selecteert met welk type schimmel hij samenwerkt en kiest voor deze die het meest geschikte nutriëntenprofiel aanlevert.
“In een eerste plan van aanpak zouden we ook stalen van mycorrhiza schimmels nemen in de zone rond Tsjernobyl, waar in 1989 ook een nucleaire ramp gebeurde, maar recente gebeurtenissen maakten dat helaas onmogelijk.” aldus Ruytinx. In een volgend stadium zullen de schimmelstalen uit Fukushima een genetische analyse ondergaan en zal de genexpressie tijdens symbiose nagegaan worden in de VS om de onderliggende biologische resistentie mechanismen beter te begrijpen.
Contact: Joske Ruytinx joske.ruytinx@vub.be , 0476 51 79 38
