VUB-onderzoeker Joost Boeckmans ontvangt Amerikaanse toxicologieprijs voor proefdiervrij onderzoek naar de leverziekte NASH
De Amerikaanse onderzoeksvereniging voor toxicologie ofwel Society of Toxicology (SOT) heeft een prijs van 44.000 dollar uitgereikt aan VUB-onderzoeker Joost Boeckmans. Met de prijs kan de onderzoeker, verbonden aan de dienst In Vitro Toxicologie & Dermato-cosmetologie (IVTD), samen met het 3R-innovatiecentrum IC-3Rs en hun team, het proefdiervrij onderzoek naar geneesmiddelen tegen de leverziekte NASH (niet-alcoholische steatohepatitis) uitbreiden.
NASH of niet-alcoholische steatohepatitis is een veelvoorkomende aandoening die ongeveer vijf procent van de wereldwijde bevolking treft. De ziekte treedt op als gevolg van een opstapeling van vetten in de lever en gaat gepaard met leverontsteking. Bij een deel van de patiënten kan die ontsteking in een vergevorderd stadium leiden tot een grote hoeveelheid littekenweefsel (levercirrose) en zelfs tot leverkanker.
NASH is een leverziekte die volgens recent onderzoek heterogener is en meer oorzaken heeft dan wetenschappers aanvankelijk aannamen. Een ongezonde levensstijl gekenmerkt door weinig lichaamsbeweging en overmatige consumptie van suiker- en vetrijke voeding kan overgewicht en obesitas veroorzaken waarbij een grote hoeveelheid buikvet aanwezig is. Die levensstijl vormt een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van NASH. Andere mogelijke oorzaken of bijdragende factoren zijn diabetes type II, afwijkingen in de stofwisseling van cholesterol en vetten en een verstoorde darmflora. Vooralsnog zijn geen goedgekeurde behandelingen met geneesmiddelen voor de ziekte beschikbaar.
In de voorbije jaren hebben studies aangetoond dat ook genetische factoren de ontwikkeling en het ziekteverloop van NASH beïnvloeden. Bepaalde genetische factoren zouden bovendien een rol kunnen spelen in de werkzaamheid van toekomstige geneesmiddelen voor NASH. Die bevinding hebben VUB-onderzoekers Joost Boeckmans en Alexandra Gatzios, onlangs gepubliceerd in een artikel in Liver International en vormt de aanleiding voor nieuw, diepgaand onderzoek naar geneesmiddelen tegen NASH.
Boeckmans en Gatzios onderzoeken momenteel de reacties op potentiële geneesmiddelen bij stamcel-afgeleide leverachtige cellen met verschillende genetische profielen. Op die manier willen ze beter de werkzaamheid van geneesmiddelen voorspellen bij patiënten met bepaalde genetische achtergronden en een aanzet geven tot meer patiëntgerichte en doeltreffende geneesmiddelen tegen NASH.
Proefdiervrij onderzoek
“Voor onze studie gebruiken we geen proefdieren. Vertrekkende vanuit menselijke stamcellen kweken we lever-achtige cellen in plastic mini-schaaltjes. Een belangrijk voordeel van die cellen ten opzichte van levende proefdieren of cellen van proefdieren is de hoge relevantie voor de mens. Muizen en ratten zijn vooralsnog de gebruikelijke modellen voor de studie van leverziekten maar hun onderlinge verschillen met de mens zijn vaak groot. Door de genetische achtergrond van de gebruikte cellen te bepalen kunnen we de werkelijke patiëntenpopulatie van NASH in vitro nabootsen.” aldus Boeckmans.
Met de financiële steun van de Amerikaanse Society of Toxicology (SOT) kunnen de onderzoekersnieuwe gesofisticeerde technieken gebruiken in hun onderzoek. “Menselijke stamcelculturen als ziektemodel voor NASH gebruiken is duur. Met de prijs kunnen we technieken zoals proteomics en DNA-sequencing toepassen en dat zal verhelderende resultaten opleveren in ons onderzoek.” zeggen de twee trotse onderzoekers Boeckmans en Gatzios.
Meer info
Maxim Pauwels +32 491 89 44 00