VUB-onderzoek naar compromisgedrag bij muggen opent perspectieven voor slimmere muggenbestrijding
Uit eerder onderzoek bleek dat muggen selectief zijn en poelen met vis het liefst vermijden om hun eitjes te leggen. Bovendien “besmet” de geur van vissen ook omliggende poelen, zelfs al zijn die visloos. In regio’s waar muggen dodelijke ziektes verspreiden zoals malaria, het zikavirus en gele koorts, zet men daarom vaak vissen uit in stilstaand water om populaties van muggen in te perken en om zo ook deze ziektes te bestrijden. Dit is echter niet aangewezen omdat vele diersoorten afhankelijk zijn van visvrije poelen en omdat muggen zich ook voortplanten in artificiële poeltjes zoals dakgoten en autobanden waar geen vissen kunnen gedijen. Vandaar dat werd voorgesteld om “visgeur” te gaan sproeien om muggen te misleiden zodat ze geen eieren zouden leggen.
VUB-wetenschappers Hendrik Trekels en Bram Vanschoenwinkel ontdekten echter dat het in de praktijk toch niet zo simpel is: indien de geur van vissen overal hangt, blijken muggen te beseffen dat er geen andere mogelijkheid is dan hun eieren toch in zo’n poel te leggen. “Bij gebrek aan een beter, visvrij alternatief leggen muggen toch eieren in naar vis ruikend water. Ze sluiten als het ware een compromis en kiezen bij gebrek aan beter voor een potentieel risicovolle omgeving voor hun larven. Deze vaststelling ontkracht een mythe en geeft nieuwe inzichten voor de bestrijding van muggen aan de hand van visgeur”, aldus Hendrik Trekels van de vakgroep biologie aan de VUB.
Ziektes bestrijden
De onderzoekers komen daarnaast met mogelijke oplossingen om de verspreiding van muggen tegen te gaan die een alternatief bieden voor het uitzetten van vissen. Wanneer men bijvoorbeeld nagemaakte vissengeurstoffen zou verspreiden, leggen muggen wellicht massaal eieren in de overgebleven welriekende poelen. Op die manier kan men de eitjes en larven lokaal en gericht uitroeien. Verder onderzoek is nodig om uit te zoeken of deze strategie echt loont en praktisch haalbaar is. Mensen zouden er alleszins geen last van hebben want het gaat om een cocktail van stoffen die muggen ervaren als vissengeur maar die mensen niet kunnen ruiken. “Geur inzetten kan helpen om muggen te slim af te zijn”, aldus Bram Vanschoenwinkel van de VUB, “Bovendien heeft ook het milieu heeft er baat bij omdat er minder insecticide moet gebruikt worden”.
Het onderzoek verscheen in het vooraanstaande vakblad “Ecology Letters” en werd gefinancierd door het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen.
Trekels, H. and Vanschoenwinkel, B. (2018), Both local presence and regional distribution of predator cues modulate prey colonisation in pond landscapes. Ecol Lett. doi:10.1111/ele.13170