VUB-onderzoek: Het Oostelijk deel van de Stille Oceaan is een belangrijk gebied voor migrerende bultruggen
Langsheen de Centraal Amerikaanse kust is er een unieke situatie waar twee populaties bultruggen uit zowel het noordelijke en het zuidelijk halfrond blijken te broeden. Het is op heden niet duidelijk of deze twee populaties met elkaar paren. Om dat nader te onderzoeken wilt VUB-doctoraatstudente Joëlle De Weerdt walvisliederen opnemen ter hoogte van Nicaragua. Walvisliederen worden enkel door mannetjes gezongen (ook ‘zangers’ genoemd) en kunnen informatie geven over potentiële uitwisselingen tussen populaties.
Bij bultruggen heeft elke populatie een eigen zang die door alle mannetjes worden gezongen en die doorheen de tijd kan evolueren. Mannetjes kunnen een deel van een lied veranderen door in de nabijheid van een ander mannetje te zijn en elementen uit hun lied over te nemen. Dat kan dus ook gebeuren bij de populaties in Nicaragua. Door de kenmerken van liederen te bestuderen hoopt De Weerdt vast te kunnen stellen of walvissen van de twee halfronden al dan niet met elkaar in contact komen.
Naast VUB-doctoranda is De Weerdt ook directeur van de in 2016 zelf opgerichte vzw ELI-S Cetacean Conservation Project of Nicaragua, een project dat walvisachtigen in de regio onder andere beter moet beschermen. “Het doel van mijn doctoraat is het inzamelen van gegevens over de bultrugpopulaties en andere walvisachtigen die de Nicaraguaanse kust jaarlijks aandoen”, zegt De Weerdt. “Voor de bultruggen gaat het vooral over het detecteren van moeders met kalveren, zangers (mannelijke bultruggen) en over het in kaart brengen van competitieve groepen. Verder probeer ik reproductieve zones te omschrijven. De belangrijkste data daarbij zijn de tellingen die ik doe, met ook de determinatie van de individuen aan de hand van foto’s van de staartvinnen. Die zijn bij elke bultrug, zoals onze vingerafdrukken, uniek.”
Het onderzoek van De Weerdt is belangrijk, want sommige bultrugpopulaties zijn bedreigd. “De voornaamste doodsoorzaken zijn de verstrikkingen in vissersnetten en botsingen met boten”, zegt De Weerdt. “De bultruggen zwemmen door gigantische netten die soms van oppervlak tot bodem de weg versperren en komen vast te zitten, dikwijls met verdrinking voor gevolg. Zelfs al gaat het over kolossen van 16 meter lang die verschillende tonnen zwaar zijn, toch zijn die netten dodelijk voor de bultruggen. In de Verenigde Staten, bijvoorbeeld, komen ze regelmatig vast te zitten in krabbennetten. De netten zijn niet alleen een bedreiging voor bultruggen maar ook andere walvissoorten, voor tuimelaars, gevlekte dolfijnen en zeeschildpadden.”
"Bij bultruggen is elke staartvin uniek, net zoals onze vingerafdrukken."
De Weerdt kreeg enkele dagen geleden een belangrijke award van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ), een erkenning van het belang van haar onderzoek. Sinds het begin van haar project ontving ze al drie andere prijzen: de "Prix Terre de Femmes" die vrouwen ondersteunt die streven naar behoud van biodiversiteit en verandering van de wereld, uitgereikt door de Yves Rocher Foundation (2017), de Denham Award (2018) voor Community Engagement in Conservation, uitgereikt door Ecology Project International, en de Young Researcher Award uitgereikt door het Jane Goodall Institute in Frankrijk (2020). De Weerdt, die haar project zelf financiert, is nog op zoek naar financiële steun om het laatste jaar van haar onderzoeksproject mee te bekostigen. “Het is essentieel voor de onderzoeksresultaten dat ik gedurende drie jaar data kan verzamelen”, zegt ze daar zelf over. “Ik wil dus 2023 zeker nog volledig monitoren.”
Meer info
Joëlle De Weerdt: via WhatApp: +32 497 71 20 87
E-mail: [email protected]
Phd: Ecology of humpback whales and other cetaceans off the Pacific Coast of Nicaragua.
