VUB-microbiologe wil potentieel dodelijke buikloop bestrijden met eigen darmflora in plaats van met antibiotioca
VUB-bio-ingenieur en doctor in de microbiologie Doris Vandeputte wil de volgende vijf jaar de strijd aangaan met de campylobacter-bacterie, die een ernstige buikloop veroorzaakt en wereldwijd jaarlijks het leven kost aan zo’n honderdduizend jonge kinderen. De aandoening Campylobacteriosis wordt bij ons meestal veroorzaakt door het eten van niet goed doorbakken kip. Omdat niet iedereen in dezelfde mate gevoelig is voor de infectie, wil Vandeputte uitzoeken of de eigen individuele darmflora voor sommigen een betere bescherming biedt. Het doel is om op termijn een werkzaam medicijn te ontwikkelen tegen de infectie.
“Als tien mensen op een barbecue niet volledig doorbakken kip eten, dan zullen gemiddeld 8 tot 9 daarvan in meer of mindere mate buikloop krijgen, terwijl één tot twee mensen er geen last van zullen hebben ”, legt Vandeputte uit. “Mijn hypothese is dat de eigen darmflora, die voor elk individu uniek is, tot op zekere hoogte beschermt tegen de infectie. In de darmen van elke mens leven zo’n vijftig tot honderdvijftig verschillende soorten bacterieën. Als je de darmflora van alle mensen in overweging neemt, zijn er ongeveer duizend soorten darmbacteriën. Bij elk van ons leven dus niet alleen vele verschillende bacterieën in de darmen, ze zijn daar bovendien ook in andere verhoudingen aanwezig, met voor iedereen andere dominante soorten.”
Acute bacteriële darminfecties met campylobacter worden vandaag doorgaans met antibiotica behandeld. Bij jonge kinderen kan een infectie groeiachterstand veroorzaken en in ernstige gevallen leiden tot de dood. Door een groeiende resistentie voor antibiotica moeten wetenschappers op zoek naar werkzame alternatieven. En die hoopt Vandeputte te vinden in onze darmen.
Traditioneel benaderden onderzoekers de problematiek vanuit twee invalshoeken: een mensgerichte benadering, waarbij het immuunsysteem van de gastheer wordt onderzocht, of een pathogeengerichte benadering, waarbij variaties in bacteriestammen worden onderzocht. “Met CoRe defense pleit ik voor een paradigmaverschuiving, door te kiezen voor een microbiota-gericht perspectief. Ik wil met computermodellen en met proeven in het laboratorium uitzoeken welke bacterieën in de darmen ons beschermen tegen de infecties en welke niet en hoe het mechanisme werkt waarmee de ene bacterie de andere belet om de darmflora te koloniseren en je ziek maakt. Het uitgangspunt daarbij is dat sommige mensen bacteriën hebben die in competitie treden met campylobacter, bijvoorbeeld doordat ze dezelfde nutrienten gebruiken als campylobacter, of stoffen produceren waar campylobact niet goed tegen kan, waardoor die laatste minder kans heeft om te groeien in de darmen.”
“Ondanks hun enorme potentieel om bacteriële infecties te voorkomen en te behandelen, zijn microbiële alternatieven voor antibiotica nog altijd dun gezaaid”, besluit Vandeputte. “We beschikken momenteel nog niet over adequate methoden om potentiële kandidaten te selecteren. En daar wil ik mee verandering in brengen.”
Voor haar onderzoek onder de naam CoRe Defense: Fortifying the resident gut microbiota’s colonization resistance to combat intestinal bacterial infections krijgt Vandeputte, die binnenkort ook professor wordt aan de VUB, een ERC Starters Grant van de Europese Commissie ter waarde van 2 miljoen euro. Het project loopt vijf jaar vanaf januari 2025.
