VUB lanceert onderzoek naar impact kanker op zelfstandigen

Er zijn steeds meer zelfstandigen in België. 1 op 5 actieve Belgen heeft het statuut van zelfstandige. Steeds meer zelfstandigen, 1 op 4 vrouwen en 1 op 3 mannen, worden tijdens hun actieve loopbaan geconfronteerd met een diagnose van kanker. De meest voorkomende kankers tijdens de actieve arbeidsjaren zijn baarmoederhalskanker bij vrouwen en testiskanker bij mannen. Vandaag zijn ongeveer 1 op 10 aanvragen van arbeidsongeschiktheid het gevolg van kanker. Veel van deze mensen kunnen na hun behandeling hun werkzaamheden hervatten. Het is echter belangrijk dat zij voldoende ondersteund worden, zowel tijdens hun behandeling als bij hun werkhervatting. Vandaag is er echter weinig onderzoek naar de specifieke problemen en uitdagingen waarmee deze mensen geconfronteerd worden. Ook op niveau van het beleid zijn nog inspanningen mogelijk. Zelfstandigen getroffen door kanker worden vaak vergeten terwijl zij een groep zijn met eigen behoeften.

Het VUB-onderzoek spitst zich als eerste specifiek toe op de relatie tussen zelfstandigen en hun professionele activiteiten na een kankerdiagnose en wanneer zij hun werkzaamheden hervatten.

“Het bewustzijn dat er is nood is aan meer representatief onderzoek naar de situatie van zelfstandigen met kanker groeit. Zo erkennen de diverse zelfstandigen organisaties en andere partners van het onderzoek dat dit zo niet verder kan en dat de situatie van zelfstandigen met of na kanker absoluut meer aandacht verdient. Zelfstandigen en meewerkende partners worden immers geconfronteerd met specifieke uitdagingen, als men vergelijkt met  het sociale statuut van een werknemer. Ook wanneer zij terug aan het werk gaan, zorgt dit voor unieke uitdagingen. Daarom is dit onderzoek belangrijk omdat het de vele pijn- en aandachtspunten die specifiek zijn voor zelfstandigen in kaart wil brengen. Dit met het oog op het formuleren van beleidsaanbevelingen op maat van de behoeften van de zelfstandigen,” aldus VUB-onderzoeker Evelien Philips.

Langer wachten en sneller hervatten
Uit een vooronderzoek blijkt dat zelfstandigen in geval van ziekte doorgaans langer wachten voordat ze de arbeidsongeschiktheid betreden. Ze rapporteren wel dat ze minder uren werken en het rustiger aandoen, maar zijn niet snel geneigd het werk effectief tijdelijk stop te zetten. Ook zullen zelfstandigen die wel de arbeidsongeschiktheid betraden tot twee keer sneller terugkeren naar het werk dan werknemers.

Maar zelfstandigen rapporteren na het hervatten van hun werkzaamheden vaker een herval, een slechtere gezondheid en minder levenskwaliteit in vergelijking met werknemers.

“De gegevens uit dit voorliggend onderzoek zijn misschien niet 100% betrouwbaar omdat zij zich niet richten op een representatieve steekproef van zelfstandigen. Maar zij zijn wel een belangrijke indicatie dat er nood is aan specifiek onderzoek dat toelaat om re-integratie plannen af te stemmen op de professionele realiteit van zelfstandigen. Bovendien zal het onderzoek ook toelaten om beleidsaanbevelingen te formuleren die de zelfstandigen zullen ondersteunen voor reële behoeften. De deelnemers aan het onderzoek geven immers uit eigen ervaring aan waar ze nood aan hebben tijdens hun arbeidsongeschiktheid en hun latere terugkeer naar het werk. Door zijn unieke karakter is het onderzoek, dat 2 jaar zal duren, baanbrekend,” besluit Evelien Philips.