VUB en historica Sophie De Schaepdrijver lanceren nieuw WO I-herdenkingsproject ‘Molem’back to the future’

Met het programma willen de initiatiefnemers stilstaan bij hoe de inwoners van Molenbeek de Duitse invasie beleefden en welke rol Molenbeek speelde tijdens WO I: armoede, dwangarbeid, voedselhulp, verzet. Er is ook aandacht voor de rol van niet-Europese troepen tijdens het conflict.

Sophie De Schaepdrijver, initiatiefneemster van het project:

“De ‘Blijde Intrede’ van Koning Albert I was een democratisch moment. Na vier jaar oorlog, van ellende aan het front en in het door de Duitsers bezette land, was het tijd voor nieuwe afspraken tussen staat en burger. Het idee was dat al wie had bijgedragen aan de bevrijding, daarvoor ook beloond moest worden. En dus kondigde de koning die dag aan dat het uit moest zijn met het systeem van extra stemmen voor de burgerij. Het ging niet om een totale doorbraak - vrouwen kregen geen stem, Congo bleef een kolonie, en het Frans bleef de dominante taal - maar het wás een doorbraak. En de koning zette die doorbraak in de verf door via Molenbeek het centrum van Brussel binnen te rijden: het was, zeer symbolisch, aan het Zwarte-Vijversplein in Molenbeek dat hij uit de auto stapte en te paard steeg, samen met Koningin Elizabeth. Dat was een strategische keuze,  want Molenbeek was een arbeidersgemeente. Door zijn triomftocht daar aan te vangen, wilde Albert I de Molenbekenaars het gevoel geven dat ze meetelden.”

Daarnaast wil ‘Molem’back tot he future’ verbanden leggen tussen heden en verleden: Hoe staat het vandaag met de gelijke rechten die koning Albert I destijds aandroeg? Wat betekende de oorlogsperiode op lange termijn voor Molenbeek? Hoe wordt vandaag omgegaan met thema’s die toen ook speelden?

Sophie De Schaepdrijver:

“De nieuwe afspraken tussen staat en burger die koning Albert I aankondigde, de eerste stap naar meer gelijke rechten,  blijven vandaag relevant. Het ging om een nieuw ‘sociaal contract’. Je kan de vraag stellen: welk sociaal contract sluiten we vandaag, voor welke burgers, tegen de achtergrond van welke conflicten? Ook kan je je afvragen hoe de generatie van toen de oorlog zag: als iets absurds of juist als een heilige strijd? Hoe zagen de jonge mensen toen hun eigen rol in die strijd? Is er een link met vandaag?

Bovendien is er de laatste twintig jaar veel historisch onderzoek verricht naar niet-Europese troepen tijdens het conflict, naar de impact van die oorlog op het Midden-Oosten. We beseffen meer en meer dat de Eerste Wereldoorlog héél langdurige gevolgen heeft gehad; zowel wat de democratisering van België betreft, als wat globale machtsdynamieken betreft. De huidige burgers van Molenbeek verdienen deze nadere blik op een verleden dat ook het hunne is.”

Molem’back to the future kadert in weKONEKT.brussels van de VUB. Via de tentoonstelling, het stadsspel en educatief pakket bouwt het bruggen over disciplines, sectoren, gemeenschappen en culturen heen. Studenten, docenten en onderzoekers van de VUB zetten hun expertise in om de rijke geschiedenis, diversiteit en pluraliteit van Brussel in de verf zetten. Het project krijgt steun van de Vlaamse Overheid, de Vlaamse Gemeenschapscommissie en Vlaams minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel, Sven Gatz.

Met vragen over 'Molem’back to the future' kan je terecht bij

Sarah Leuridan, Expertisecentrum Wetenschapscommunicatie Brussel

• [email protected]
• 0479 64 84 16

Website: www.molembacktothefuture.be

Programma

• Expo
  22 november – 21 december
  Dompel je onder in de herinnering van de Groote Oorlog, en laat je meevoeren door het Molenbeek van toen en nu. Hoe beleefde Molenbeek de Duitse invasie? Hoe was het leven onder de bezetting? Welke sociale thema’s leefden er? Welke rol speelde Molenbeek hierin? Wat dragen we mee in onze herinnering? En hoe ver staan we nu, 100 jaar later? De expo staat opgesteld in het gemeentehuis, en is gratis toegankelijk voor iedereen.
   
• Stadsspel
  Vanaf donderdag 22 november 2018
  Maak op een actieve manier kennis met de Groote Oorlog in Molenbeek, en speel het “Molem’back to the future” stadsspel! Gewapend met je smartphone trek je de straten in, om zelf uit te zoeken waar we vandaag in ‘Molem’ nog de restanten kunnen zien van een boeiend stuk van ons verleden. Ga jij de uitdaging aan?
   
• Salon
  Streven, mislukken, slagen in het 21ste-eeuwse Molenbeek
  Donderdag 22 november 2018
  Sophie De Schaepdrijver nodigt journaliste Hind Fraihi en schrijver Fouad Laroui uit voor een gesprek over streven, mislukken en slagen in het 21ste-eeuwse Molenbeek. Wat wil de Molenbekenaar van vandaag? Wat wil zij of hij voor zichzelf, voor haar of zijn kinderen en familie? Waar streeft men naar? Hoe definieert men “slagen” of “mislukken”?
   
• Boekvoorstelling
  ‘Gabrielle Petit: Dood en leven van een Belgische spionne tijdens de Eerst Wereldoorlog
  Vrijdag 23 november 2018
  Sophie De Schaepdrijver stelt haar laatste boek voor in het gemeentelijk museum MoMuse. In samenwerking met uitgeverij Horizon nodigen we u uit om mee te luisteren naar het fascinerende verhaal van een Molenbeekse verzetsstrijdster tijdens de Groote Oorlog. Dit evenement werkt grotendeels op uitnodiging, maar voor een plaatsje kan je contact opnemen met [email protected].
   
• Lezing
  Archieven: stille getuigen van een Groote Oorlog
  Zondag 25 november 2018
  Archieven: vaak zien we die als bestofte bewaarplaatsen van oud papier dat er niet meer toe doet voor de hedendaagse wereld. Maar archieven zijn het geheugen van de samenleving. In dat oude papier vinden we verhalen terug, mensen, machtsverhoudingen. Een doodgewone straat was ooit het toneel van een verzetsdrama. Achter een vergeten standbeeld schuilt een schrijnende geschiedenis. Kortom: er zit geraas achter de stilte. Dáárom tellen archieven. Deze lezing van Sophie De Schaepdrijver voor een volwassen publiek toont de relevantie van archieven met voorbeelden uit haar eigen onderzoek naar de Eerste Wereldoorlog.
   
• Gegidste stadswandeling
  Zaterdag 8 december 2018
  Georganiseerd door Brukselbinnenstebuiten

Foto

Molenbeek-Saint-Jean, la Place Communale, carte-vue, Edition Grand Bazar Anspach - Bruxelles, s.d. [début 20e siècle] (coll. MoMuse, Fonds PA/KA, P 2010.0296). Geen overname zonder toestemming van MoMuse.