VIB/VUB-team brengt immuuncellen bij agressieve hersentumoren in kaart

Prof. Kiavash Movahedi (VIB-VUB): “Macrofagen zijn de volgende stap in kankerimmuuntherapie. Zij kunnen de groei van de tumor ofwel stimuleren ofwel blokkeren. Bij glioblastoma zijn deze cellen in grote aantallen aanwezig en helaas stimuleren zij de groei van de tumor. Wij willen een moleculaire switch vinden die hen in de juiste richting duwt, door er toxische cellen van te maken die de tumor aanvallen."

De obstakels van glioblastoma immuuntherapie           
Immuuntherapie heeft een revolutionaire verandering teweeggebracht in de behandeling van kanker. Deze therapie heeft het leven gered van heel wat patiënten die tot voor kort niet behandeld konden worden. Bepaalde tumortypes blijven evenwel in grote mate ongevoelig voor deze soort behandeling. Dat geldt zo ook voor glioblastoma, een zeer kwaadaardige primaire hersentumor die bekend staat als moeilijk te behandelen.

De micro-omgeving van de glioblastomatumor, bestaande uit kankercellen en infiltrerende immuuncellen, wordt verondersteld zeer immunosuppressief te zijn en belemmert derhalve het immuungemedieerde doden van kankercellen. Macrofagen zijn belangrijke componenten van deze micro-omgeving. Deze immuuncellen worden misbruikt door de tumor om de progressie van de tumor te stimuleren en de doeltreffendheid van immuuntherapie te ondermijnen.   
Prof. Kiavash Movahedi (VIB-VUB) legt uit: “Een beter begrip van macrofagen is absoluut nodig om de immunosuppressieve circuits te doorbreken, die de resistentie tegen glioblastomatherapie in stand houden.”

Single cell-technologie om het immuunlandschap van de tumor in kaart te brengen            
Het team bundelde zijn krachten met die van prof. Diether Lambrechts (VIB-KU Leuven), prof. Frederik De Smet (KU Leuven) en prof. Bart Neyns (UZ Brussel) en maakte gebruik van single cell multi-omic-technologieën om de gen- en eiwitexpressie te meten van duizenden individuele immuuncellen die infiltreren in glioblastomatumoren.
Prof. Jo Van Ginderachter (VIB-VUB): “Om te begrijpen hoe de micro-omgeving van de tumor zich aanpast aan de therapie, analyseerden wij tumoren in verschillende stadia van de aandoening: na de eerste diagnose vóór de behandeling met geneesmiddelen, maar ook na het terugkeren van de tumor. De laatste groep patiënten had eerder radio- en chemotherapie gekregen, maar de tumor was opnieuw gegroeid en werd therapieresistent.”             

De onderzoekers toonden aan dat macrofagen bij glioblastomatumoren er in verschillende vormen zijn en een spectrum van activeringstoestanden vertonen. Elk van deze macrofaag-subtypes kan een verschillende invloed hebben op de groei van de tumor. Verder blijkt uit de resultaten dat de oorsprong van tumormacrofagen mee bepaalt hoe zij zich aanpassen aan de micro-omgeving van de tumor en dat dit afhankelijk is van het stadium van de aandoening.

Prof. Jo Van Ginderachter (VIB-VUB): “Het gedetailleerde inzicht in de complexiteit van het macrofaagcompartiment in tumoren is boeiend. Het zal interessant zijn om te ontdekken hoe verschillende soorten macrofagen precies werken binnen glioblastomatumoren en hoe we deze kennis kunnen omzetten in gerichte behandelingen.”

Testen van de preklinische modellen   
Het is belangrijk te beoordelen of de preklinische muismodellen die worden gebruikt voor het initieel testen van geneesmiddelen, de aandoening bij de mens accuraat nabootsen. Daarom analyseerden de onderzoekers de immuuncellen in glioblastomatumoren bij muizen.

Prof. Kiavash Movahedi (VIB-VUB): “De tumormacrofagen bij mensen en muizen vertoonden een hoge graad van conservatie. Dit wijst erop dat muismodellen nuttig zijn om de rol en het therapeutische potentieel van deze cellen verder af te bakenen."

https://www.nature.com/articles/s41593-020-00789-y

Contact

Kiavash Movahedi en Jo Van Ginderachter, 

Myeloid Cell Immunology lab, VIB-VUB Centrum voor Inflammatie-Onderzoek

kiavash.movahedi@vub.vib.be

0473 188213

Jo.Van.Ginderachter@vub.vib.be

0477 775351

Twitter: MovahediTeam

@VIBLifeSciences