Van bètacellen tot celtherapie
VUB-onderzoekers werken aan nieuwe toekomst voor mensen met Type 1 diabetes
Type 1 diabetes is een onzichtbare maar ingrijpende aandoening. Het immuunsysteem valt de insulineproducerende bètacellen in de pancreas aan, terwijl er uiterlijk vaak niets te zien is. Dat maakt de ziekte niet alleen medisch complex, maar ook emotioneel zwaar voor patiënten en gezinnen. Aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en het UZ Brussel wordt al decennialang onderzocht hoe deze ziekte beter kan worden begrepen én behandeld.
Prof. dr. Willem Staels ( dienst Kindergeneeskunde, UZ Brussel en onderzoeksgroep Genetics, Reproduction and Development, VUB) en prof. dr. Daniel Jacobs-Tulleneer-Thevissen ( diensthoofd oncologie, thoraxchirurgie en transplantatie, UZ Brussel) benadrukken het belang van translationeel onderzoek: de voortdurende wisselwerking tussen labo en kliniek. “We moeten het onzichtbare zichtbaar maken,” zegt Jacobs-Tulleneer-Thevissen. “Begrijpen wat er in de cellen gebeurt, is essentieel om behandelingen te ontwikkelen die écht een verschil maken.”
In het labo onderzoekt het team waarom bètacellen afsterven en hoe ze kunnen worden beschermd of vernieuwd. In de kliniek wordt intussen zichtbaar welke therapieën effect hebben. Die feedback stuurt het onderzoek continu bij. Staels: “Die cirkel van labo naar patiënt en terug versnelt de zoektocht naar betere behandelingen.”
“Vandaag zijn pancreas- of bètaceltransplantaties een optie voor slechts een beperkte groep patiënten. Donororganen zijn schaars en zware immuunonderdrukking blijft noodzakelijk.” zegt Jacobs-Tulleneer-Thevissen. Daarom richten de onderzoekers hun blik op stamcellen als toekomstige bron van onbeperkte, functionele bètacellen. Ook wordt gewerkt aan technieken om getransplanteerde cellen beter te laten overleven, bijvoorbeeld door het stimuleren van nieuwe bloedvatvorming of door cellen genetisch minder zichtbaar te maken voor het immuunsysteem.
Daarnaast krijgt vroegdetectie steeds meer aandacht. Door auto-antistoffen in risicofamilies op te volgen, kan de ziekte soms jaren voor de diagnose worden voorspeld. “Hoe vroeger we ingrijpen, hoe groter de kans dat we de progressie kunnen afremmen,” aldus Staels.
Technologie speelt een sleutelrol in het doorbreken van de onzichtbaarheid van Type 1 diabetes. Continue glucosesensoren en slimme insulinepompen geven patiënten en zorgverleners een nauwkeuriger beeld van wat er in het lichaam gebeurt, wat zowel de zorg als het onderzoek vooruithelpt.
Hoewel een volledige genezing nog niet binnen handbereik is, blijven de onderzoekers hoopvol. Staels besluit: “Elke stap brengt ons dichter bij veilige, breed inzetbare celtherapieën. Onze missie is duidelijk: mensen met Type 1 diabetes een betere, vrijere toekomst bieden.”
Lees het uitgebreide interview en andere inzichten over onzichtbare ziekten in het dossier op VUB Tomorrow: https://www.vubtomorrow.be/nl/wetenschap-luistert
Contact:
Via woordvoerder UZ Brussel, Karolien Deprez: 0497836355
