Resultaten VUB-apothekers barometer week 30 maart – 3 april

De apothekers houden goed stand in deze coronaperiode. Na de piek aan apotheekbezoeken de voorbije weken blijft de bezoekfrequentie hoog, maar normaliseert ze zich. Door het hoge aantal bezoeken, een verdubbeling van de bijkomende telefoons, het uitvallen van collega’s en de mentale en fysieke impact van de epidemie is de druk op onze apothekers bijzonder hoog. Bovendien is de zorgfunctie van apothekers sterk uitgebreid door de afname van huisartsbezoeken.  

Dit blijkt uit de laatste peiling, afgenomen tussen 30 maart en 3 april, voor de VUB-barometer die twee keer per week de impact van Covid-19 op de Belgische apotheken evalueert. De barometer is een initiatief van Prof. Eline Tommelein van de faculteit Geneeskunde en Farmacie van de Vrije Universiteit Brussel die sinds 15 maart de situatie monitort. De laatste bevraging evalueerde de situatie bij 637 apotheken, met iets meer dan 2000 apothekers. De resultaten worden gedeeld met Sciensano en VIVEL, het Vlaams Instituut voor de eerstelijnsgezondheidszorg.

De apothekers in ons land pasten zich op korte tijd aan om patiënten veilig te helpen, zodat zij kunnen blijven rekenen op advies en zieken hun medicatie krijgen. Ondanks het feit dat in meerdere apotheken personeel afwezig is, zijn – op enkele uitzonderingen na – alle apotheken open.

Maar de werkdruk neemt tijdens deze periode wel sterk toe. Apothekers nemen taken over van thuisblijvende collega’s en er zijn bovendien ook de vele extra taken zoals frequent ontsmetten en telefoons beantwoorden. Het valt ook op dat de bevraagde apothekers aangeven dat 2 op 3 bezoeken corona-gerelateerd zijn, maar dat 40% van die bezoeken niet essentieel waren.

“Na een serieuze toename in apotheekbezoeken de vorige weken, zien we nu een terugkeer naar een normale – en zelfs iets gedaalde – bezoekersfrequentie. Het aantal telefonische contacten ligt wel gevoelig hoger, met voor de meeste apotheken meer dan een verdubbeling. Dit gaat tot gemiddeld bijna 30 telefonische contacten per dag,” aldus Prof. Tommelein van de Vrije Universiteit Brussel.

Mentaal & fysiek onder hoge druk

Prof. Tommelein stelt verder vast dat de mentale gezondheid van de apothekers extra aandacht verdient. Zo geeft 1 op 10 apothekers aan dat ze mentaal en fysiek erg onder druk staan.  Heel wat apothekers zegt ook meer angst te ondervinden bij het uitoefenen van hun beroep.

“Via deze monitoring proberen we de apothekers die aangeven dat er een probleem is, te ondersteunen. Soms kunnen we een praktisch euvel verhelpen of is een telefoontje voldoende om steun te bieden. De mentale en fysieke gezondheid van de apothekers dienen we in ieder geval goed in het oog te houden,” zegt Prof. Tommelein.

Tekort aan maskers is acuut

“Het is bewonderenswaardig om te zien hoe de apothekers op korte tijd de nodige hygiënische maatregelen troffen.” Het onderzoek wijst uit dat na 2 weken corona in bijna alle apotheken de hygiënische maatregelen volledig zijn geïmplementeerd. “En dat is vooral te danken aan de apothekers zelf, die proactief maatregelen namen, lang voor er richtlijnen waren.”

In de meeste apotheken zijn er plexischermen, wordt er gevraagd om sociale afstand te houden en om digitaal te betalen. De eerdere problemen met het ontbreken van ontsmettingsalcohol beginnen ook af te nemen, al is het momenteel nog steeds zo dat de beschikbare voorraden naar zorgverleners gaan. “Maar het ontbreken van mondmaskers bij 65% van de apothekers en handschoenen bij 40% blijft problematisch, al begrijpen de apothekers dat de beschikbare middelen eerst moeten gaan naar de zorgverleners die rechtstreeks voor COVID19-patiënten zorgen.”

Zorgfunctie apothekers sterk uitgebreid

Uit de bevraging blijkt nog dat heel wat patiënten een bezoek aan de arts uitstellen omdat ze het bijvoorbeeld te risicovol vinden. “De apothekers zien sowieso veel mensen met mineure klachten zoals maagdarmproblemen, hoest, hoofdpijn enz. Zij bevragen hen zorgvuldig om te zien of het noodzakelijk is om naar de arts te gaan. Apothekers geven aan dat dergelijke bezoeken sterk toenamen. Daarbovenop rapporteren apothekers ook dat in een aantal regio’s artsen er niet in slagen om sommige patiënten te bezoeken of te ontvangen op consultatie. Die mensen komen dan naar de apotheek, waardoor hun zorgfunctie sterk uitbreidt,” aldus Prof. Tommelein.

Huisapotheker is succes

Een aantal recente ontwikkelingen, zoals het concept huisapotheker, werpen hun vruchten af. “Patiënten die veel medicatie innemen kunnen bij hun apotheker intekenen op de huisapotheker. Die voorziet deze patiënten dan een up-to-date medicatieschema. Dit initiatief blijkt bijzonder interessant wanneer patiënten naar het ziekenhuis moeten. Met het medicatieschema kunnen de zorgverleners in het ziekenhuis onmiddellijk aan de slag. Vanuit de ziekenhuizen kwam recent dan ook de oproep om dit schema zeker mee te nemen.” besluit Prof. Tommelein.

Contacteer voor meer bijkomende informatie

Prof. Eline Tommelein

Eline.Tommelein@vub.be

+32 472 64 54 51