Primeur: VUB wordt eerste ‘Meelevende Universiteit’ in Europa
Universiteit ondertekent charter, huldigt stilteplek in en investeert half miljoen euro in expertisecenter rond omgaan met verlies, rouw en ziekte
Dinsdag 19 november 2019 — Vanochtend ondertekenden Caroline Pauwels en Eddy Van Gelder, respectievelijk rector en voorzitter van de universiteit, een intentieverklaring om van de Vrije Universiteit Brussel tegen 2021 een ‘Meelevende Universiteit’ te maken. Met dit initiatief wil de universiteit via allerlei acties ziekte, verlies en rouw duidelijk erkennen als deel van haar gemeenschap en alle leden uit die gemeenschap betrekken bij de zorg. De ondertekening volgde op de onthulling van een stilteplek voor individuele of collectieve rouw rond het Monument van Troost die wordt ingericht in het kader van dit engagement “Met deze nieuwe stilteplek geven we lijden en troost een plaats in het hart van onze community,” vertelde Caroline Pauwels in haar speech. “Want in een warme en verbonden gemeenschap zoals de VUB er een wil zijn, hoort medeleven en een plek voor verdriet.”
De intentieverklaring omvat een reeks concrete acties die de universiteit zal ondernemen, zoals het huidige professionele zorgaanbod uitbreiden en opleidingen voor leidinggevenden en docenten voorzien over hoe ze met rouw, verlies of ziekte moeten omgaan wanneer een collega of student daarmee geconfronteerd worden. Daarnaast zal de VUB ook via tentoonstellingen, debatten en lezingen ervaringen met zorg, ziekte en overlijden zichtbaar maken binnen haar gemeenschap. Tot slot wil de universiteit herdenkingsmomenten faciliteren. Net voor de ondertekening van de intentieverklaring werd daarom een minuut stilte gehouden ter herdenking van alle VUB’ers die heengingen in de vijftig jaar dat de universiteit bestaat. Zo’n herdenkingsplechtigheid zal voortaan elk jaar plaatsvinden, telkens op 19 november: de dag voor de St V-viering waarop de VUB en de ULB hun stichter Pierre-Théodore Verhaegen herdenken. Daarnaast is er vanaf vandaag ook een nieuwe stilteplek rond het Monument van Troost voor studenten en personeelsleden. Dit nieuwe standbeeld van de hand van kunstenaar Philip Aguirre toont een persoon die iemand toedekt en is gebaseerd op een foto uit een Spaanse krant van een soldaat die een bootvluchtelinge onderstopt met een deken. De VUB zal ook 550.000 euro investeren in de ontwikkeling van een interdisciplinair expertisecentrum meelevende gemeenschappen.
De intentieverklaring is een initiatief van rector Caroline Pauwels en de VUB-UGent onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde van Prof. Luc Deliens en docent Joachim Cohen. De unief volgt hiermee het voorbeeld van de Compassionate Cities. Ze is ook de eerste universiteit in Europa die dit engagement aangaat.
Zingeving in het besef van eindigheid
Tijdens de herdenkingsplechtigheid nam ook Marc Van Den Bossche het woord. De hoogleraar cultuurfilosofie verloor in 2011 zijn vrouw en schreef er een dagboek van een rouwproces over met de titel Leven na de dood. We zijn lijfelijke wezens, zei hij, en wie lijfelijkheid zegt, zegt eindigheid, vergankelijkheid, beperktheid. “Hoe gaan we met die vergankelijkheid om zonder de vraag naar zin als overbodig of onbeantwoordbaar te gaan beschouwen?” Een antwoord zag de filosoof in de mogelijkheid dat leven wel zin kan hebben, net in samenhang met onze eindigheid.
De plechtigheid werd bijgewoond door beeldhouwer Philip Aguirre, wiens werk en meer bepaald het Monument van Troost werd geduid door filosoof en professor-emeritus Willem Elias. Na de onthulling van het beeld en een bloemenhulde door decanen en anderen, werd de intentieverklaring om van de VUB een compassionate university te maken ondertekend. De tekst werd verdeeld onder de aanwezigen.
De tekst van de intentieverklaring kunt u hieronder terugvinden.