Pancreaskanker: dodelijk stil, steeds vaker jonger en zelden op tijd ontdekt
VUB-onderzoekers en artsen roepen tijdens World Pancreatic Cancer Month op tot meer aandacht voor vroegdetectie en preventie
In België krijgen elk jaar zo’n 1.500 mensen de diagnose van pancreaskanker. De ziekte treft bovendien steeds jongere patiënten en het aantal gevallen stijgt elk jaar. In het kader van World Pancreatic Cancer Month in november vragen onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en artsen van het UZ Brussel tijdens een patiëntendag op 7 november dringende aandacht voor vroegtijdige opsporing en preventie, cruciale hefbomen in de strijd tegen een van de dodelijkste kankers.
“Pancreaskanker is een van de meest sluipende maar ook meest agressieve kankers. De symptomen zijn vaag en verschijnen vaak pas in een vergevorderd stadium. Daardoor wordt de ziekte meestal te laat ontdekt. De grote meerderheid van de patiënten heeft al uitzaaiingen of komt door te uitgebreide ziekte niet meer in aanmerking voor een operatie als ze de diagnose van pancreaskanker krijgen”, zegt prof. Ilse Rooman, hoofd van het Brussels Pancreas Cancer Team (BruPaCT) en onderzoeker aan het Translational Oncology Research Centre (TORC) van de VUB.
Een ziekte die zelden op tijd spreekt
De 5-jaarsoverleving bij pancreaskanker blijft in België steken op net iets meer dan 10 procent. De meeste patiënten ervaren eerst slechts vage klachten zoals pijn in de bovenbuik of rug, darmklachten, gewichtsverlies of vermoeidheid. “Iedereen onder de scanner sturen is onhaalbaar. Er bestaat nog geen routine bloedtest, en een biopt nemen van de pancreas is een invasieve ingreep, wat allemaal de diagnose nog bemoeilijkt. Toch moeten we dringend inzetten op vroegdetectie en preventie”, legt prof. Ilse Rooman uit.
Belgisch onderzoek bundelt krachten
Binnen de VUB en de ULB werken onderzoekers en artsen samen in BruPaCT (Brussels Pancreas Cancer Team), een uniek Belgisch samenwerkingsverband met het UZ Brussel en het Jules Bordet Instituut. Het doel is om de brug te slaan tussen fundamenteel en klinisch onderzoek en zo de weg te effenen naar nieuwe therapieën en betere detectiemethoden.
“Door onze expertise te bundelen kunnen we het volledige traject aanpakken: van het begrijpen van de biologie van de tumor tot het verbeteren van de behandeling. We willen de patiënt niet pas zien als het te laat is”, aldus prof. Ilse Rooman.
Een van de initiatieven die binnen deze samenwerking groeien, is PANSCREEN, een programma dat met steun van Kom op tegen Kanker onderzoekt hoe screening bij hoogrisicogroepen kan helpen om pancreaskanker in een vroeger stadium op te sporen.
“Programma’s in Nederland en de VS tonen dat screening via MRI en endoscopische echografie leidt tot kleinere tumoren en betere overlevingskansen. We willen in België nagaan hoe we dat model kunnen vertalen naar onze context”, zegt prof. Amy de Haar-Holleman, medisch oncoloog aan het UZ Brussel en projectleider van PANSCREEN.
Bewustmaking als eerste stap
Om het bewustzijn rond pancreaskanker te vergroten, organiseren de onderzoeksgroepen TORC en BruPaCT op vrijdag 7 november een patiëntendag in het Jules Bordet Instituut.
Het evenement brengt patiënten, onderzoekers, zorgverleners en beleidsmakers samen om kennis, onderzoek en ervaringen te delen én om te tonen dat de strijd tegen pancreaskanker niet alleen in het labo, maar ook in de maatschappij gevoerd wordt.
“Pancreaskanker is geen zeldzame ziekte meer, maar ze blijft onder de radar. We moeten mensen bewust maken van de symptomen, maar ook van de nood aan onderzoek naar preventie. Want alleen door vroeger in te grijpen, kunnen we levens redden”, zegt prof. Amy de Haar-Holleman.
De onderzoekers hopen dat de aandacht tijdens World Pancreatic Cancer Month ook leidt tot meer structurele financiering voor het onderzoek, besluit prof. Ilse Rooman: “We hebben de kennis en de samenwerking, maar zonder duurzame middelen kunnen we het potentieel niet verzilveren. Ons toekomstdoel is een betere kennis van de ziekte wat zal bijdragen tot vroeger opsporen en gerichter behandelen. Patiënten vragen vaak: ‘Waar is onze alarmbel?’ Met ons onderzoek en deze patiëntendag willen we die eindelijk laten klinken.”
Patiëntendag:
Vrijdag 7 november, 13u30–16u30 – Jules Bordet Instituut, Brussel
Georganiseerd door TORC (VUB) en BruPaCT (VUB/ULB)
Meer informatie:
torc.research.vub.be 