Onderzoekers van VUB-AIMS openen nieuwe frontlijnen in de strijd tegen MS
Multiple sclerose (MS) roept vaak het beeld op van zichtbare motorische beperkingen. Maar achter dat herkenbare plaatje schuilt een minstens even ingrijpend, veel minder zichtbaar deel van de ziekte. Cognitieve problemen, invaliderende vermoeidheid en subtiele vroege signalen bepalen voor veel mensen met MS het dagelijkse leven. De onderzoeksgroep AIMS (Artificial Intelligence-supported Modelling in Clinical Sciences) van de Vrije Universiteit Brussel werkt aan nieuwe inzichten én nieuwe oplossingen voor deze verborgen impact.
“Dankzij betere behandelingen belandt een kleiner deel van de patiënten in een rolstoel,” zegt Prof. Dr. Guy Nagels van AIMS. “Maar ongeveer de helft ervaart cognitieve klachten: trager denken, moeilijker plannen, sneller fouten maken. Dat blijft vaak onder de radar, terwijl het werk, zelfstandigheid en sociale relaties diep kan beïnvloeden.” Deze klachten zijn nauw verweven met depressie en vooral met een kenmerkend type vermoeidheid dat “invaliderend en ontwrichtend” is, aldus Nagels.
Ook vóór de diagnose is MS vaak onzichtbaar. Vermoeidheid of lichte cognitieve verstoringen worden niet altijd meteen gekoppeld aan een neurologische oorzaak. De uiteindelijke diagnose volgt pas na klinisch onderzoek, MRI en aanvullende testen. De precieze oorzaak is niet volledig begrepen: MS is niet besmettelijk en niet puur erfelijk, maar ontstaat door een mix van genetische en omgevingsfactoren.
“Bij AIMS onderzoeken we hersennetwerken bij gezonde mensen en bij aandoeningen zoals MS en Alzheimer”, zegt Nagels. “Via EEG en MEG worden minuscule hersensignalen geregistreerd om te begrijpen hoe netwerken communiceren en waar die communicatie mogelijk verstoord raakt. Met beeldvorming en artificiële intelligentie proberen we daarnaast ziekteprocessen beter te karakteriseren. En dankzij federated learning kunnen onze AI-modellen groeien op MRI-data die veilig in ziekenhuizen blijven, zonder schending van privacy", vult Prof. Dr. Jeroen Van Schependom van AIMS aan.
De derde onderzoekslijn richt zich op nieuwe behandelingen, waaronder cognitieve en motorische training én innovatieve neurostimulatie. Die uiterst zwakke elektrische prikkels zouden beschadigde hersennetwerken kunnen herstellen of versterken. De hoop is dat dit uiteindelijk zelfs myelineherstel kan stimuleren, iets waar medicatie tot nu toe weinig succes boekte.
“De nieuwe 7 Tesla MRI-scanner aan de VUB-UMC zal dit onderzoek verder versnellen. De ultrahoge resolutie maakt letsels en myelineveranderingen veel gedetailleerder zichtbaar en bereidt de weg voor nauwkeuriger klinische studies", zegt Van Schependom.
Met geavanceerde AI-technieken, neurostimulatie en ultrahoge-veld MRI staat het AIMS-team volgens de onderzoekers aan de vooravond van een nieuw tijdperk.
“Ons doel is niet alleen ontsteking bestrijden, maar echte schade herstellen”, zegt Nagels. “Zodat ook de onzichtbare gevolgen van MS draaglijker, of zelfs omkeerbaar, worden.”
Lees hier het volledige VUB-interview: https://vubtomorrow.be/nl/ms-staat-aan-de-vooravond-van-een-nieuwe-onderzoeksfase
