Onderzoek VUB belicht impact van Brugge en Herzele als ‘Compassionate Cities’: potentieel om buurtcohesie rond ernstige ziekte, sterven en verlies te versterken
Ernstige ziekte, mantelzorg, verlies en rouw zijn belangrijke thema's die diep ingrijpen in het persoonlijke leven van mensen en in de samenleving als geheel. In een maatschappij waarin mensen deze onderwerpen vaak negeren of proberen te vermijden, is het essentieel om ruimte te creëren voor maatschappelijk medeleven waarin wederzijdse zorg ook in de moeilijke fases van het leven centraal staat. Dit geldt niet alleen voor de mensen die direct met het levenseinde of verlies te maken krijgen, maar ook voor hun naasten en de bredere gemeenschap. Het bevorderen van zorgzaamheid, het ondersteunen van mantelzorgers, en het helpen omgaan met verlies zijn cruciale aspecten van het welzijn van een samenleving die in toenemende mate geconfronteerd wordt met een vergrijzende samenleving en een bevolking die dan wel langer leeft, maar ook meer nood heeft aan ondersteuning.
Een uniek onderzoek door Louise D’Eer en Bert Quintiens van de onderzoeksgroep End-of-Life Care van de VUB belicht de impact en methodologie van de internationale Compassionate Cities beweging. In dit project speelden Brugge en Herzele, de eerste Belgische Compassionate Cities, een voortrekkersrol door hun gemeenschappen te versterken in het omgaan met verlies, rouw en levenseinde.
Het onderzoek, dat van start ging in 2019, richtte zich op de ontwikkeling, implementatie en evaluatie van dit concept. Het laat zien hoe steden en dan vooral de organisaties binnen deze steden (gaande van woonzorgcentra, tot mantelzorgorganisaties, bibliotheken, buurtcomités etc.), een leidende rol kunnen opnemen in het bevorderen van wederzijds medeleven en zorgzaamheid. Beide steden verschilden enigszins in hun aanpak:
- Brugge: Het onderzoek toonde aan hoe een stadsbrede aanpak leidde tot, onder andere, het organiseren van een stadsfestival rond rouw en levenseinde. Door samenwerking met beleidsmakers, zorgprofessionals, vrijwilligers en inwoners werden bestaande taboes doorbroken en nieuwe gemeenschapsinitiatieven opgestart. Dit werd bewerkstelligd door kunstprojecten, infosessies of publieke rouwevenementen waarin zij die gemist worden herdacht werden.
- Herzele: In deze landelijke gemeente stond de onderwijssector centraal. Onderzoekers werkten samen met leerkrachten en scholen om jonge generaties bewust te maken van thema’s als verlies en rouw. Dit leidde tot tastbare veranderingen in de manier waarop deze thema’s worden benaderd in klaslokalen.
De studie biedt waardevolle inzichten in hoe steden en gemeenten medeleven en zorgzaamheid rond eindelevensthema’s kunnen integreren in hun beleid en dagelijkse leven.
“Dit project laat zien dat elke gemeenschap een unieke weg kan bewandelen naar meer compassie, afhankelijk van haar behoeften en sterktes,” aldus Louise D’Eer.
“Onze analyse toont niet alleen de sociale impact van deze initiatieven, maar biedt ook een wetenschappelijke basis voor het opschalen van het Compassionate Cities-concept naar andere regio’s.” besluit Bert Quintiens
Voor een diepgaande beschrijving van het onderzoek, de methodologie en de resultaten kunt u terecht op de officiële projectpagina’s: Development and Evaluation of Two Compassionate Cities en https://www.endoflifecare.be/capacity-studie-4
Referenties:
D'Eer L, Chambaere K, Van den Block L, Dury S, Deliens L, Cohen J, Smets T. Civic Engagement in Neighbourhoods regarding serious illness, death and loss (CEIN): a study protocol for a convergent-parallel mixed-methods process and outcome evaluation that balances control and flexibility. Palliat Care Soc Pract. 2023 Apr 28;17:26323524231168417. doi: 10.1177/26323524231168417.
Quintiens B, Smets T, Chambaere K, Van Den Block L, Deliens L, Cohen J. Researching two Compassionate Cities: study protocol for a mixed-methods process and outcome evaluation. Palliat Care Soc Pract. 2022 Nov 26;16:26323524221137601. doi: 10.1177/26323524221137601.
Contact
Louise D’Eer: louise.clara.deer@vub.be
Bert Quintiens: bert.quintiens@vub.be
Over de onderzoeksgroep End-of-Life Care
De onderzoeksgroep End-of-Life Care van de Vrije Universiteit Brussel richt zich op het verbeteren van de zorg en ondersteuning voor mensen in de laatste levensfase, met een sterke focus op maatschappelijke betrokkenheid en beleidsontwikkeling.
