Ochtend- of avondmens, of toch niet helemaal?: VUB-wetenschappers ontdekken twee nieuwe chronotypes
Voor het eerst bewijs voor bestaan van liefst 4 verschillende chronotypes bij mensen
Voor dit onderzoek peilden Prof. dr. Olivier Mairesse, Prof. dr. Nathalie Pattyn en Nele Marcoen van de onderzoeksgroep Brain, Body and Cognition (BBCO) aan de Vrije Universiteit Brussel via een online enquête bij 1305 mensen naar hun slaapgewoontes en hun niveau van slaperigheid doorheen de dag. Om dat te bepalen, kregen de deelnemers verschillende willekeurige tijdstippen te zien tijdens de bevraging en werden ze telkens gevraagd om aan te geven hoe slaperig ze zich (denken te) voelen op die specifieke momenten.
Op basis hiervan konden de onderzoekers 4 verschillende patronen, ofwel chronotypes, onderscheiden. Ten eerste is er het ochtendtype, die aangeven zich het minst slaperig te voelen aan het begin van de dag. Ten tweede is er het avondtype die in tegenstelling tot ochtendmensen net zeer laat op de dag alerter zijn. Ten derde ontdekten de onderzoekers voor het eerst dat er de zogenaamde ‘dutters’ zijn die vooral tussen 14u en 16u slaperig zijn en ’s ochtends en ’s avond op hun actiefst zijn. Tot slot is er ook nog het namiddagtype die net vlak voor de middag tot vlak voor de avond het meest alert zijn.
Pieken en dalen kunnen inschatten
Het bewijs voor het bestaan van meer dan twee chronotypes is niet alleen wetenschappelijk interessant, maar kan ook een verschil betekenen in het dagelijkse leven van het grote publiek:
“Na eerdere experimenten met onder andere fruitvliegjes werd al vermoed dat er meer bestaat dan alleen de ochtend- of avondtypes of een tussenvorm van de twee. Wat dit onderzoek ons vooral leert is dat, naast een grotere diversiteit in chronotypes we zouden kunnen inspelen op onze productiviteitspieken om zo optimaal mogelijk te werken bijvoorbeeld. Concreet betekent dit dat bedrijven hun shifts of ploegen kunnen invullen met werknemers wiens chronotype het best overeenstemt met de periode van die shift. Of werknemers meer autonomie te geven zodat ze kunnen werken tijdens hun piekmomenten. Het is natuurlijk ook interessant voor de studenten die momenteel volop in de examens zitten. Kies dus het ritme dat voor jou het beste werkt, dat zal je motivatie en productiviteit ten goede komen” vertelt Prof. dr. Olivier Mairesse.
Dit onderzoek werd ook gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijke magazine Personality and Individual Differences: Putilov, A. A., Marcoen, N., Neu, D., Pattyn, N., & Mairesse, O. (2019). There is more to chronotypes than evening and morning types: Results of a large-scale community survey provide evidence for high prevalence of two further types. Personality and Individual Differences, 148, 77-84.
Voor meer informatie, contacteer:
Prof. dr. Olivier Mairesse
Faculteit Psychologie en Educationele wetenschappen
Brain, Body and Cognition (BBCO)
[email protected]
mobiel nummer te verkrijgen via Sicco Wittermans (Persrelaties VUB - 02/629 21 37)
doi.org