Mijlpaal in onderzoek naar pancreaskanker

De resultaten van het onderzoek werden gepubliceerd in Gut, het meest vooraanstaande wetenschappelijk tijdschrift binnen de Gastroenterologie.

“We ontdekten in de pancreas van gezonde mensen een zeldzame cel die heel veel gelijkenis vertoont met de meest agressieve groep van tumoren. De cellen zijn talrijker in patiënten met chronische ontsteking van de pancreas, een risicofactor voor kanker. Tot nu toe ging men ervan uit dat dergelijke cellen in de pancreas niet bestonden. Hoe kunnen we de tumor behandelen als we het gezonde orgaan al niet ten volle kennen? Deze cel kan aan de oorsprong liggen van een specifiek subtype van pancreaskanker of ons minstens leren hoe dit subtype zich ontwikkelt, kennis die onontbeerlijk is voor betere opsporing en behandeling,” zegt prof. Rooman.

Slechts 1 cel op 20.000 cellen van de gezonde pancreas vertoont kenmerken die veel gelijkenis vertoont met tumorcellen van het meest agressieve subtype. In patiënten met chronische pancreatitis, een risicofactor voor tumorontwikkeling, komen deze cellen wel veel meer voor. In andere organen waar tumoren van een vergelijkbaar subtype kunnen ontstaan, werd de rol van deze cellen reeds beschreven. In de gezonde pancreas echter werd hun bestaan tot heden ontkend. Rooman over de ontdekking van deze zeldzame cel. “Wij konden deze cellen ook niet terugvinden in de meest gebruikte diermodellen. Dit kan ook verklaren waarom men tot nu toe aannam dat deze cellen niet bestonden in de pancreas. Waarschijnlijk zijn deze diermodellen, waar nochtans tot nu toe de meeste bevindingen op steunden, onbruikbaar om dit type tumor specifiek te gaan bestuderen.”

De onderzoekers zijn nu gestart met het kweken van menselijke cellen om de rol van deze nieuw ontdekte cellen in kanker te ontrafelen. Rooman: “Wij vermoeden dat deze nieuwe cel aan de oorsprong van het basale tumorsubtype ligt. Mocht nadien blijken dat dit niet het geval is, gaat studie van deze cellen toch meer inzichten geven in het subtype tumoren met de slechtste prognose. Hierdoor kan de tumor eerder opgespoord en efficiënter behandeld worden.”

Onderzoeksgroep Ilse Rooman

Na een carrière in het buitenland leidt prof. Ilse Rooman haar onderzoeksgroep aan de VUB, het Laboratorium voor Medische en Moleculaire Oncologie, waarbinnen haar team zich volledig wijdt aan pancreaskanker.

In een eerdere internationale samenwerking had zij reeds aangetoond dat er twee belangrijke subtypes van de meest voorkomende pancreaskanker zijn: het klassieke subtype en het zogenaamde basale subtype, dat nog veel agressiever is dan het klassieke subtype. Maar hoe en waarom de twee subtypes zich ontwikkelen bleef tot nu grotendeels ongekend.

Met haar doctoraatstudenten aan de VUB en medewerkers van UZ Brussel analyseerde Rooman merkers van het agressievere basale subtype op stalen van meer dan honderd mensen zonder voorgeschiedenis van ziektes in de pancreas én op stalen van patiënten met chronische ontsteking van de pancreas. Ze gebruikten hiervoor gesofisticeerde microscopische methoden en ontwikkelden zelfs een methode voor 3D beeldvorming in archiefstalen.

Meer info

Ilse Rooman, Hoogleraar

Laboratorium Medische en Moleculaire Oncologie, campus Jette, Vrije Universiteit Brussel

irooman@vub

0468291559

Article: Discovery and 3D imaging of a novel {Delta}Np63-expressing basal cell type in human pancreatic ducts with implications in disease
Free to access link: http://gut.bmj.com/cgi/content/full/gutjnl-2020-322874