Laten we voortaan ook de positieve trends in het onderwijs belichten: de talloze geëngageerde leerkrachten die het verschil maken

Het is donderdag de Dag van de leerkracht. Tijd voor wat meer erkenning voor het beroep: de competenties en het takenpakket van leerkrachten zijn zo divers dat ze echt een applaus verdienen. VUB-rector Jan Danckaert en enkele collega’s roepen om op het beroep vaker positief in de spotlight te zetten. Zij geven alvast het goede voorbeeld.

Zowat alles en iedereen heeft zijn ‘Dag van’. Zo ook de leerkracht. Als er een dag de andere mag overstijgen, dan is dat zeker de Dag van de leerkracht. Zij zijn immers cruciale verbindende krachten in onze samenleving. Dat vereist een grote veelzijdigheid aan capaciteiten die nog te weinig erkend worden.

Leerkrachten hebben een diepgaande en brede invloed op de persoonlijke, intellectuele en sociale ontwikkeling van leerlingen. Ze vormen hen immers tot kritische democratische burgers. Ze maken dagelijks het verschil door hun kennis en vaardigheden over te brengen en hun liefde voor leren bij te brengen. Ze vergroten het zelfvertrouwen en de eigenwaarde van een leerling door hen aan te moedigen. Als mentor en rolmodel voor jongeren, helpen ze leerlingen om de uitdagingen van de adolescentie (en daarna) aan te gaan.

Ook spelen leerkrachten een cruciale rol in het stimuleren van sociale en emotionele vaardigheden en geven ze de waarden van een jongere mee vorm door ethisch gedrag te stimuleren. Door hun passie en toewijding, wekken leerkrachten nieuwsgierigheid en een dorst naar kennis op die verder reikt dan het klaslokaal en zetten ze hen aan tot voortgezet en levenslang leren.

Ze dragen bij tot onderwijsgelijkheid en sociale mobiliteit door de diversiteit in hun klas in goede banen te leiden, zodat iedereen individueel voldoende kansen krijgt opdat hun unieke talent ontdekt en gestimuleerd wordt. Ze bieden hierbij ondersteuning en middelen aan leerlingen die te maken hebben met extra uitdagingen of belemmeringen bij het leren.

Bovenop dit alles moeten leerkrachten hun klas managen, actief deel uitmaken van het onderwijsteam en een overvloed aan administratieve zaken behartigen, die vaak essentieel zijn om het onderwijsproces te monitoren en continu te versterken. Met andere woorden: de verwachte competenties van een leerkracht zijn zeer divers en veeleisend.

WEG MET DE NEGATIEVE BEELDVORMING

Toch worden al deze inspanningen overschaduwd door een latente onderwaardering en negatieve beeldvorming van het beroep in het algemeen, wat het schrijnende tekort aan leerkrachten niet ten goede komt. We stellen vast dat die foutieve perceptie de instroom van academisch opgeleide leerkrachten remt. Dat is bijzonder jammer.

Die leerkrachten met een educatief masterdiploma versterken immers de diversiteit van het onderwijsteam. Ze brengen een schat aan vakinhoudelijke, vakdidactische én pedagogische expertise op masterniveau mee. Zelf als startende leerkrachten brengen ze op die manier de laatste wetenschappelijke en innovatieve inzichten binnen in hun team, wat op een positieve manier bijdraagt tot de ontwikkeling van de schoolorganisatie en de kwaliteit van het onderwijs.

Als universiteit stimuleren we daarom actief de doorstroming vanuit de verschillende opleidingen naar het beroep en tonen we studenten de weg naar de educatieve masteropleiding. Ook de overheid stimuleert zij-instromers via onder andere de lerarenbonus om een educatieve masteropleiding te volgen, waarbij ze met behoud van loon vrijgesteld worden van een deel van hun lesopdracht en door de maatregelen rond de overdracht van anciënniteit uit te breiden. Flexibele leerwegen zorgen er dan weer voor dat studenten trajecten op maat kunnen volgen.

Onderwijsverstrekkers en scholen vergroten op hun beurt de aantrekkingskracht en vermijden een uitstroom door leerkrachten inspirerend uit te dagen en voldoende loopbaanperspectieven te geven. Daarnaast is het belang van een degelijke aanvangsbegeleiding voor startende leerkrachten niet te onderschatten.

Het is hierbij echter cruciaal dat de politiek, media en publieke opinie meer inzetten op een positieve beeldvorming van de leerkrachten en niet enkel focussen op de personeelstekorten en de dalende kwaliteit van ons onderwijs. De verhalen over de talloze geëngageerde en innovatieve leerkrachten die in onze scholen het verschil maken en de positieve ontwikkelingen en erkenning van de (academische) lerarenopleiding blijven jammer genoeg nog te vaak buiten beeld.

Het is aan ons als samenleving om niet alleen op de dag van de leerkracht, maar continu hun inzet te waarderen en te ondersteunen, zodat ze hun rol als hoeders van kennis, cohesie en verlichting met de passie en toewijding kunnen blijven vervullen die onze maatschappij zo dringend nodig heeft.

Opiniestuk geschreven door:

• Jan Danckaert, rector VUB
• Nadine Engels, vicerector Onderwijs- en Studentenzaken VUB
• prof. dr. Joost Vaesen, voorzitter Multidisciplinair Instituut Lerarenopleiding (MILO)
• prof. dr. Bram Spruyt, onderzoeksgroep TOR
• prof. dr. Dimokritos Kavadias, onderzoeksgroep BRIO
• prof. dr. Els Consuegra, onderzoeksgroep MILO
• prof. dr. Filip Van Droogenbroeck, onderzoeksgroep TOR
• prof. dr. Jessie Siongers, onderzoeksgroep TOR
• prof. dr. Jill Surmont, onderzoeksgroep MILO

De Vrije Universiteit Brussel (VUB) verwent onderwijzers met een origineel cadeaupakket op de Dag van de Leerkracht op 5 oktober aanstaande. De hartverwarmende actie geldt als blijk van waardering voor het beroep van leerkracht. Tegelijk benadrukt de universiteit het belang van onderwijs in onze maatschappij, als vormgever van de toekomst. In totaal schreven 262 scholen zich in om een pakket te ontvangen. Meer info: https://press.vub.ac.be/vub-geeft-leerkrachten-een-dik-verdiende-pluim-op-dag-van-de-leerkracht