Klimaattop: niet Brazilië maar de Democratische Republiek Congo blijkt de groene long van de wereld
“De Democratische Republiek Congo (DRC) is hét land waar de oplossingen voor de klimaatproblematiek te vinden zijn”, zegt Jean-Jacques Bambuta Boole. Hij is coördinator van de Unité de Gestion des Tourbières in Congo, een afdeling van het Congolose Ministerie van Leefmilieu die in het centrale stroomgebied van de Congorivier een groot veengebied van niet minder dan 114.500 vierkante kilometer beheert. In de DRC zijn verder ook uitgestrekte wetlands en mangrovemoerassen waar eveneens een belangrijke veenvorming plaatsvindt. Voor de conservering van die veengebieden, het wetenschappelijk onderzoek en de monitoring krijgt hij steun van een groep Belgische wetenschappers geleid door professor Ann Van Griensven van de VUB.
“Het veen is een oud ecosysteem waarin heel veel koolstof is opgeslagen, naar schatting 30 miljard ton”, zegt Bambuta Boole. “Het is al zeker tienduizend jaar actief en groeit jaarlijks met enkele fracties van een millimeter.”
Ter vergelijking: volgens een rapport van het Internationaal Energieagentschap uit 2019 werd er in 2018 wereldwijd ongeveer 33,1 miljard ton broeikasgassen uitgestoten door de verbranding van alle soorten fossiele brandstoffen samen, waarvan het aandeel koolstof ruim 9 miljard ton bedraagt. Mocht het veen droog komen te liggen of op een andere manier afgegraven of vernietigd worden, dan betekent dan niet meer of niet minder dan een ecologische ramp. Op dat moment komt die hele opgeslagen koolstofvoorraad weer versneld in de atmosfeer terecht, wat voor de opwarming van het klimaat allerminst een goede zaak is.
“Maar dat is niet alles”, zegt Bambuta Boole. “Op basis van wetenschappelijke gegevens van de metingen in het Isangi-gebied in de provincie Tshopo, legt het Congolese bos per hectare meer koolstof vast dan het Amazonewoud. Als we daaraan het belang van de veengebieden toevoegen, is de Democratische Republiek Congo de long van de wereld, niet Brazilië. Samen met de veengebieden in mijn land, de mangroves en de uitgestrekte wetlands is dat een enorme ecologische troef in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Maar de bescherming en de valorisatie ervan zijn een serieuze opdracht.”
Bambuta Boole en de Congolezen zochten daarvoor tijdens een wetenschappelijk-economische missie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan de DRC hulp bij de VUB. Op voorspraak van Brussels parlementair Pierre Kompany zal de VUB enerzijds een coördinerende rol opnemen voor alle wetenschappelijke werk dat er nodig is om de gebieden te beschermen en anderzijds ook zelf belangrijk onderzoek uitvoeren.
“Er is veel werk”, zegt VUB-professor en hydrologe Ann Van Griensven daarover. “Er is belangrijk wetenschappelijk onderzoek te doen, allemaal in samenwerking met Congolese wetenschappers en met andere Belgische wetenschappelijke partners om de veengebieden beter in kaart te brengen en hun werking beter te begrijpen, zowel in relatie met de waterhuishouding in de veengebieden als voor wat betreft de bodemkundige opbouw. Verder willen we socio-antropologisch onderzoek doen en kijken hoe we de gemeenschappen die al sinds mensenheugenis in die gebieden wonen en werken kunnen betrekken bij de bescherming van het gebied. Bovendien, en dat is erg belangrijk, moeten we kijken hoe we het belang van de Congolese ecologische buffercapaciteit op de agenda krijgen van de wereldleiders en hoe we het planetaire belang ervan kunnen duidelijk maken aan de hele wereld. Voor wetenschappers uit de DRC dienen zich bovendien kansen aan om buiten Congo expertise op te bouwen.”
Jean-Jacques Bambuta Boole zal daarvan de allereerste exponent zijn. Hij komt naar de VUB om er een doctoraat te maken over het beheer van de Congolese veengebieden. Bambuta begon zijn wetenschappelijke loopbaan als antropoloog, maar is sedert 2010 voltijds bezig met het leefmilieu. Eerst was hij betrokken bij plannen om de koolstofuitstoot aan te pakken in Congo, later werd hij gedetacheerd om de veengebieden te managen voor het ministerie. Bambuta spreekt over enkele dagen op de COP 27-klimaattop in Egypte.
Meer info:
Jean-Jacques Bambuta Boole: [email protected]
Ann Van Griensven: [email protected]