Hoe maak je een stad waar mensen zich goed voelen?
VUB-lezingenreeks ‘StadsSalonsUrbains’ onderzoekt stedelijke infrastructuren voor welzijn
Brussel, 7 maart 2025 – Vandaag start de Vrije Universiteit Brussel (VUB) de lezingenreeks StadsSalonsUrbains, die tot 4 april internationale experts samenbrengt om te onderzoeken welke stedelijke infrastructuren bijdragen aan welzijn en sociale cohesie.
Volgens professor Bas van Heur, Urban Studies-expert en woordvoerder van het Brussels Centre for Urban Studies (BCUS), is infrastructuur meer dan wegen en nutsvoorzieningen. “Bij stadsontwikkeling denken we vaak aan fysieke infrastructuren zoals straten en waterleidingen, maar er is ook een gemeenschapsinfrastructuur: plekken in de stad die mensen samenbrengen en een sociaal vangnet vormen, zoals publieke ruimtes, coöperaties en gedeelde voorzieningen.”
Door privatisering en gentrificatie verdwijnen steeds meer van deze gemeenschappelijke ruimtes, stelt van Heur. “We zien echter ook een tegenbeweging waarbij burgers zich verenigen om stedelijke infrastructuren collectief te beheren, bijvoorbeeld via coöperatieve woonprojecten, gereedschapsbibliotheken of gezamenlijke voedselproductie.”
Tijdens de lezingenreeks zullen internationale sprekers de toekomst van stedelijk welzijn bespreken. De openingslezing op 7 maart wordt gegeven door Silke van Dyk (Universiteit van Jena) en gaat over ‘New Municipalism’, een groeiende beweging waarin steden streven naar meer lokaal zelfbestuur en collectieve eigendomsmodellen. De reeks sluit op 4 april af met een lezing van Stavros Stavrides (Athene), een gerenommeerd expert op het gebied van ‘urban commons’ – stadsruimtes die door gemeenschappen worden beheerd.
Brussel als laboratorium voor sociale infrastructuur
De lezingen vinden plaats in USquare, een voormalig kazerneterrein dat door de VUB en ULB werd getransformeerd tot een open stadsruimte. “Door de afbraak van de kazernemuren is USquare toegankelijker geworden voor Brusselaars. De site biedt een mix van academische en gemeenschapsgerichte activiteiten: van wijkdiners en yoga tot publieke debatten en lezingen”, zegt van Heur.
USquare huisvest ook het OpenLab, waar burgers, onderzoekers en maatschappelijke organisaties samenwerken aan innovatieve stedelijke projecten. “Veel initiatieven in Brussel tonen aan dat burgergedreven infrastructuren een alternatief kunnen zijn voor top-down stadsontwikkeling”, voegt van Heur toe. “Denk aan Community Land Trust Brussels, dat sociale huisvesting creëert zonder speculatie, of Tournevie, een gereedschapsbibliotheek die ecologische en betaalbare oplossingen biedt.”
Programma lezingenreeks StadsSalonsUrbains
Alle lezingen vinden plaats in USquare (Generaal Jacqueslaan 210A, 1050 Elsene) en zijn gratis toegankelijk. Ze worden ook live gestreamd op Twitch en later beschikbaar gesteld via Vimeo. Alle praktische info is via deze link terug te vinden.
Contact
Prof. Dr. Bas van Heur – Brussels Centre for Urban Studies