Hoe Chinese vechtsporten onderwijzen in China en Europa? VUB-onderzoeker stelt gemeenschappelijke basis en beste praktijken
Wushu, in het Westen vaak bekend als Kungfu, wordt beschouwd als de essentie van de Chinese vechtsporten. Deze dynamische en visueel indrukwekkende discipline combineert traditionele gevechtstechnieken met artistieke expressie. Zowel ongewapende routines als wapentechnieken worden uitgevoerd in vloeiende, krachtige bewegingen die kracht, balans en precisie demonstreren. Dankzij films en iconen zoals Bruce Lee, Jackie Chan en Jet Li, is Wushu niet alleen een sport, maar ook een culturele kunstvorm die filosofie, discipline en erfgoed belichaamt—wat het even fascinerend maakt om naar te kijken als om te beoefenen.
Dr. Yueyi Jia, onderzoeker aan het VUB Martial Arts Expertise Centre, heeft onlangs haar doctoraat afgerond waarin ze de onderwijsmethoden en populariteit van Wushu in China vergeleek met die in West-Europa, met een specifieke focus op België, Frankrijk, Duitsland en Nederland.
Dr. Jia: "Na het afronden van mijn masterstudie in China, waar ik me al met Wushu bezighield, kwam ik naar België. Mijn onderzoeksreis begon met een opvallende ontdekking: in tegenstelling tot China, waar Wushu sterk geïntegreerd is in de sportcultuur, is deze vechtsport in Europa relatief onbekend en vaak overschaduwd door andere vechtsporten zoals judo en taekwondo. In België is de sport minder populair, en ik constateerde een groot tekort aan middelen, zoals instructiemateriaal en lokale expertise op het gebied van coaching. Daarom wilde ik de uitdagingen onderzoeken bij het promoten van Wushu als sport en culturele praktijk buiten China."
Uit haar onderzoek bleek dat de Wushu-trainingsprogramma’s in Europa zich voornamelijk richten op competitiegerichte Wushu, die aanzienlijk verschilt van de traditionele, op gevechten gerichte Wushu. Veel Europese studenten verwachten het laatste te leren, maar krijgen in werkelijkheid vaak wedstrijdroutines aangeleerd die niet de praktische gevechtselementen bevatten waar zij naar op zoek zijn. Deze mismatch tussen de verwachtingen van studenten en de aangeboden lesmethoden is een belangrijke reden voor de beperkte aantrekkingskracht van Wushu in Europa.
"Toch belicht mijn onderzoek ook de succesvolle inspanningen van enkele Europese coaches die innovaties hebben doorgevoerd in hun lesmethoden," aldus Dr. Jia. "Een inspirerend voorbeeld is een Franse Wushu-coach die creatief elementen van sportwetenschap en vechtsporten combineerde, en zijn onderwijsmethoden aanpaste om jongeren beter te betrekken. Zijn onconventionele aanpak heeft meer dan 400 studenten naar zijn club gebracht, wat veel hoger is dan het aantal deelnemers dat doorgaans wordt gezien in zowel Europa als China. We hebben dit model zorgvuldig bestudeerd en zien het als een potentieel voorbeeld dat in heel Europa kan worden toegepast om de populariteit van Wushu te vergroten."
De verschillen tussen China en Europa kunnen waarschijnlijk worden verklaard door culturele en systemische factoren. In China is er sterke overheidssteun voor de promotie van Wushu, vooral in competitievorm, met de ambitie om het op te nemen in de Olympische Spelen. In Europa ontbreekt echter dergelijke institutionele steun en brede bekendheid. Bovendien verwarren veel mensen Wushu met Kungfu, wat de groei ervan als mainstream sport verder belemmert.
Het onderzoek eindigt met enkele aanbevelingen om de aantrekkingskracht van Wushu in Europa te vergroten. Dr. Jia pleit voor gerichte programma's voor verschillende leeftijdsgroepen en vaardigheidsniveaus, evenals educatieve initiatieven voor coaches om hun lesmethoden af te stemmen op de interesses en verwachtingen van Europese studenten. Ook benadrukt Dr. Jia de noodzaak van meer lokale competities en gemeenschapsevenementen om het bewustzijn te vergroten en een gevoel van verbondenheid te creëren onder Wushu-beoefenaars en het bredere publiek.
Vooruitkijkend ziet Dr. Jia een toekomst waarin kennisuitwisseling tussen China en Europa de kloof kan overbruggen. Er zijn al plannen voor meer samenwerking tussen Belgische universiteiten en Chinese instellingen, zoals de Shanghai University of Sport. Deze initiatieven kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe onderwijsmethoden en programma's om de groei van Wushu internationaal te ondersteunen.
Referentie:
Jia, Y., Theeboom, M., Dong, Z. & Schaillée, H., 2022, Archives of Budo. 18, 1, p. 353-361 9 p. Teaching Chinese martial arts to youngsters: Approaches and experiences of wushu coaches in Europe
Contact:
Dr. Yueyi Jia: yueyi.jia@vub.be
