Gebrek aan vertrouwen in politiek en ideologie bepalen proteststem
Wetenschappers VUB, ULB en KUL ontrafelen verkiezingssucces radicale partijen 26 mei 2019
Maandag 22 juli 2019 — Ideologie en negatieve perceptie van democratie en politiek waren bepalend voor (protest)stemgedrag. De verkiezingen van 26 mei zullen de geschiedenisboeken ingaan door het ongeziene succes van radicale linkse en rechtse partijen en het verlies van de traditionele politieke partijen in vergelijking met de vorige verkiezingen in 2014. Een team van onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel, Université Libre de Bruxelles en Katholieke Universiteit Leuven hebben via een grootschalige bevraging nu de oorzaken van dat sterk veranderende kiesgedrag uitgebreid in kaart gebracht. In de bijlage vindt u de uitgebreide onderzoeksnota.
Als eerste stelden onderzoekers prof. Kris Deschouwer (VUB), prof. Emilie van Haute (ULB), prof. Sofie Marien, Ine Goovaerts, Anna Kern en Lisa van Dijk (KU Leuven) vast dat het vertrouwen in de politiek is gedaald in vergelijking met 2009 en 2014: het vertrouwen in politieke partijen en politici daalde met ongeveer een punt op een schaal van 0 tot 10. Ook het vertrouwen in politieke instellingen zoals het federale parlement ging er de voorbije jaren op achteruit.
Dat beïnvloedt ook het stemgedrag van de kiezers. Uit hun analyse blijkt namelijk dat de meeste kiezers met een laag politiek vertrouwen stemden voor het Vlaams Belang aan Vlaamse kant en voor de PTB aan Waalse kant. In 2014 trok de N-VA nog het meeste Vlaamse stemmers uit dit kamp aan. Kiezers met een hoog politiek vertrouwen, stemden dan weer vaker voor CD&V, Groen of N-VA of cdH, Ecolo en MR. Naast dat lage politieke vertrouwen, delen kiezers van radicale partijen overigens nog enkele gelijkenissen. Ze zijn minder vaak tevreden over het beleid van de regionale regering en ervaren negatieve emoties rond politiek. Kiezers van het Vlaams Belang en PTB tonen ook weinig politieke belangstelling, in tegenstelling tot PvdA-kiezers.
Ideologie blijft rol spelen
Maar dat vertrouwen blijkt niet ten volle de Vlaams Belang en PTB-PvdA-stem te hebben bepaald. In Vlaanderen zijn namelijk de belangrijkste determinanten van de stemkeuze voor Vlaams Belang een hoge score op de rechterzijde van het links-recht spectrum, lage tevredenheid over de democratie en een laag opleidingsniveau. Geslacht heeft geen invloed op dat gedrag. De kiezers van PTB in Wallonnië staan dan weer vaker aan de linkerzijde van het links-rechts spectrum en zijn vaker tussen de 18 en 34 jaar.
Meer info
Kris Deschouwer
[email protected]
+32485275929