Einstein Telescoop wordt prioriteit voor Europa
Met zwaartekrachtsgolven het universum bestuderen
Donderdag 1 juli 2021 — Gisteren heeft het European Strategy Forum on Research Infrastructures bekend gemaakt dat het Einstein Telescoop project deel gaat uitmaken van een kort lijstje van prioritair te realiseren projecten binnen Europa: https://www.esfri.eu/latest-esfri-news/new-ris-roadmap-2021. Ons land ligt samen met Italië, Nederland, Spanje en Polen aan de basis van het Einstein Telescoop project en ondersteunde haar kandidatuur in het ESFRI selectie proces. Ons land zal een trekkende rol blijven spelen en investeert nu al in tal van voorbereidende R&D trajecten.
Context De Einstein Telescoop (ET) is een grootschalige internationale onderzoeksinfrastructuur die gedurende een halve eeuw het universum zal bestuderen aan de hand van zwaartekrachtsgolven. Het laboratorium zal grotendeels ondergronds gelegen zijn, en omvat een complex van 30 km tunnels in de vorm van een gelijkzijdige driehoek. De gebruikte technologie is grensverleggend en transdisciplinair. Het ET project geniet momenteel heel veel interesse in Europa en zelfs daarbuiten, er zijn momenteel tientallen academische instellingen en onderzoekslaboratoria uit meer dan 10 Europese landen die het project wetenschappelijk, politiek en financieel willen ondersteunen.
Vlaanderen speelt, samen met Wallonië, Nederland en Duitsland, een voortrekkersrol in het ET project. Een sterk engagement van de Vlaamse overheid kan de kansen vergroten dat het ET project in de regio van het drielandenpunt België-Nederland-Duitsland wordt gerealiseerd.
Met haar succesvolle positionering op de roadmap van het European Strategy Forum on Research Infrastructures (ESFRI) is een zeer belangrijke mijlpaal gerealiseerd. We zijn in Vlaanderen en bij uitbreiding in België al meer dan vier jaar bezig om dit project academisch, technologisch en politiek op de kaart te zetten. We liggen hierdoor mee aan de wieg van dit project en zijn zowel op theoretisch/computationeel, instrumenteel vlak en op het gebied van data-interpretatie actief binnen het domein van zwaartekrachtgolven onderzoek. Het realiseren van de Einstein Telescoop, mede op ons grondgebied zou, naast het enorme internationale prestige, ook een grote boost kunnen geven aan het fundamentele fysica onderzoek in Vlaanderen. Daarnaast is dit hoogtechnologisch instrument een driver voor technologie en industriële ontwikkeling in vele cruciale domeinen zoals nieuwe materialen, cryogene temperaturen, vacuümtechnologie, optica en fotonica, kwantumtechnologie, computer technologie en artificiële intelligentie. Het project zal het mogelijk maken om een nieuwe generatie wetenschappers en ingenieurs op te leiden op het gebied van zwaartekrachtgolven problematiek, en breder op alle gerelateerde gebieden, en zo bijdragen tot het opbouwen van wereldklasse kennis in alle regio's.
Nu we het keurmerk van Europa hebben zullen de voordragende landen van het Einstein Telscoop project (momenteel Nederland, Italië, België, Polen en Spanje) een eerste stap moeten zetten tot prefinanciering van het project. Dit zal gepaard gaan met de publicatie van een zogenaamd “bid book” (te onderhandelen in de periode 2021-2024) met daarin de voornaamste kostenposten van het project, waarop landen en regio’s zullen bieden, al dan niet met tegenvoorwaarden. Gecombineerd met dit traject zal een siteselectie procedure worden besloten, waarbij de geofysische karakteristieken van twee kandidaat gastregio’s, Sardinië en het drielandenpunt (Euregio Maas-Rijn), samen met socio-economische factoren tegen einde 2024 tot een finale beslissing omtrent de inplanting van het project zal leiden.
De VUB, in nauwe samenwerking met de UAntwerpen, de UGent en de KULeuven, engageert zich al meerdere jaren in dit uitdagend en fascinerend project. Het Strategic Research Project “HEP@VUB” aan de vakgroep fysica en sterrenkunde en het fotonica onderzoeks- en innovatiecentrum “B-PHOT” zijn actief betrokken in zowel de technologische als wetenschappelijke aspecten van dit project. Einde maart 2020 ondertekende onze rector Caroline Pauwels de letter of intent “On supporting the preparations toward the establishment of `Einstein Telescope (ET): 3rd Generation Gravitational Wave Observatory’” waarmee de VUB tot de stichtende leden van het ET Consortium hoort. De VUB is ook één van de leidende deelnemers in het ETpathfinder project, een belangrijke R&D faciliteit voor ET dat momenteel in Maastricht in opbouw is en dat, naast financiering via de Interreg Vlaanderen-Nederland, eveneens van cofinanciering vanwege de Vlaamse Regering en de VUB geniet.
Totale benodigde financiering
• R&D: € 200 miljoen (huidige investering door voorstellende landen: € 65 miljoen);
• Constructie: € 1,7 miljard;
• Operationele kosten € 40 miljoen / jaar
Werkgelegenheid: 34.000 persoon-jaren, gedurende constructie; 1.500 jobs structureel.
Economische return: wordt geschat op 3,6 Euros in de lokale economie, voor elke geïnvesteerde Euro.
Zie ook : www.etpathfinder.eu and www.etest-emr.eu.
Zie ook : www.einsteintelescope.be, www.einsteintelescope.de, www.einsteintelescope.nl.
Contacten
Prof. Dr. Nick van Remortel (UAntwerpen): tel 0475 84 16 01; email: [email protected]
Prof. Dr. Alexander Sevrin (Vrije Universiteit Brussel): tel 0473 88 30 05; email: [email protected]
Prof.Dr. Dirk Ryckbosch (Universiteit Gent): tel 0494 84 2158; email: [email protected]
Prof. Dr. Milos Nesladek ( Universiteit Hasselt): tel 0491 56 96 00; email: [email protected]
Prof. Dr. Thomas Hertog (KU Leuven): tel. 0473 11 18 57 ; email: [email protected]
Contacteer ons
