Drie VUB onderzoekers genomineerd voor Eos Pipet 2024
Wie is dé beloftevolle jonge onderzoeker van Vlaanderen? Eos maakt vandaag de vijf laureaten bekend die strijden om de Eos Pipet i.s.m. de Jonge Academie. Drie van de vijf genomineerden zijn VUB onderzoekers. Iedereen kan tot 31 augustus stemmen voor de publieksprijs via eoswetenschap.eu/eospipet2024, waar ook videoportretten van de laureaten staan. De uitreiking vindt plaats begin september.
Sam Mattheus
Met Ramsey-getallen loste wiskundige Sam Mattheus een oud probleem op een gloednieuwe manier op. Meetkundigen kenden de oplossing al een halve eeuw, ze wisten alleen niet dat het de oplossing was. Mattheus verwacht dat zijn manier van werken de wiskunde kan veranderen.
Voor zijn oplossing combineerde hij twee takken van de wiskunde die elkaar normaal niet tegenkomen: de combinatieleer en de eindige meetkunde. Het vraagstuk dat hij oploste, kadert binnen de zogenaamde Ramsey-getallen, fundamentele grootheden die de grenzen van mogelijke wanorde weergeven. De combinatieleer is de klassieke manier om Ramsey-getallen te berekenen, Mattheus voegde daar zijn eigen kennis aan toe. Met de Hermetische kromme vond hij de sleutel om het probleem op te lossen en pleit hij tegelijk voor meer kruisbestuiving binnen de wiskunde.
Carmen Mazijn
De opmars van artificiële intelligentie is niet te stuiten. Ook al is het een geweldige techniek die ons op veel domeinen kan helpen, er blind op vertrouwen mogen we niet. AI kan immers discriminerende of absurde regels hanteren, en zelfs levensgevaarlijk zijn. Carmen Mazijn promoveerde op de detectie van discriminerende patronen in artificiële intelligentie.
Om te ontdekken welke regels AI gebruikt, ontwikkelde ze de techniek LUCID die de zwarte doos van het systeem openbreekt. Als blijkt dat het systeem discrimineert, moet het aangepast worden. De techniek is intussen gratis online beschikbaar, waardoor ontwikkelaars het kunnen loslaten op hun AI-systeem. Mazijn en haar collega’s zijn in contact met overheden, om te benadrukken hoe belangrijk dit soort checks zijn.
Cem Berk Senel
Door de inslag van een meteoriet kwam er 66 miljoen jaar geleden een einde aan het tijdperk van de dinosauriërs. Maar wat was de doodsoorzaak van deze laatste massale uitstervingsgolf? Door nieuwe geologische data te combineren met simulaties van de inslag met een paleoklimaatmodel, ontdekte planeetonderzoeker Cem Berk Senel dat fijnstof een ‘inslagwinter’ veroorzaakte.
Samen met zijn collega’s wil Berk Senel de inslagwinter nu op regionale schaal gaan bestuderen om te zien of het overal wel even donker en koud was. Daarnaast is hij betrokken bij de ontwikkeling van een klimaatmodel voor Mars, de rode planeet waar stofstormen meer dan tweehonderd (aardse) dagen duren. Zo wil hij achterhalen hoe we kunnen verhinderen dat stofstormen de bewoonbaarheid van de planeet in het gedrang brengen.
