Digitale technologie tegen identiteitsfraude

De gevolgen van identiteitsfraude snijden pijnlijk diep in het persoonlijke leven van een slachtoffer. Daders sluiten ondermeer rekeningen, leningen en verzekeringen af op jouw naam. Bewijzen dat anderen je identiteit hebben gestolen is niet evident. In Nederland heeft het Centraal Bureau van de Statistiek berekend dat 1,5 procent van de bevolking ouder dan vijftien jaar al slachtoffer is geweest. Bovendien neemt dit percentage toe met het stijgende digitaal verkeer en de steeds slimmer opererende professionele daders.

Identiteitsfraude bestrijden is erg moeilijk. Aan de basis van die moeilijkheden liggen achterhaalde opvattingen over hoe we ons vandaag moeten en kunnen identificeren. Zo is onze persoonlijke, vertrouwelijke informatie veelal opgeslagen in een veelvoud aan databases die vaak niet beschikken over robuuste beveiligingssystemen, denk aan talloze serviceproviders, maar ook banken of energieleveranciers.

Blockchaintechnologie daagt dit traditioneel datamanagement uit, doordat het de controle en eigenaarschap over persoonlijke informatie teruggeeft aan individuen. Bovendien bieden de eigenschappen van blockchain een veel stevigere dam tegen de zwakheden van het huidige identiteitssysteem, dat zeer kwetsbaar is voor identiteitsfraude.

“De soevereiniteit omtrent persoonsgegevens opnieuw in de handen van de burger leggen – weg van de dataverwerkers die opereren via gecentraliseerde databases met zwakke beveiligingssystemen – lijkt mij een eerste grensverleggende en noodzakelijke stap in het voorkomen van grootschalige identiteitsfraude.”

Indien blockchaintechnologie identiteitsfraude kan voorkomen, is dat in de eerste plaats te danken aan de constructie van deze software. Zo omschrijft Mary Lacity, directrice van het Blockchain Center of Excellence, een blockchain-toepassing als “een gedistribueerd, peer-to-peer systeem voor validering, datering en permanente opslag van transacties op een gedistribueerd register. Dit register registreert het eigenaarschap en de authenticiteit van de gegevens, in casu jouw identiteit. Het toevoegen van transacties aan het register gebeurt door middel van algoritmes die er op deze manier voor zorgen dat de compleetheid van de registergeschiedenis wordt gegarandeerd.”

Kortweg gezegd, als een transactie of een actuele eigenaar in dit geval eenmaal gevalideerd en gedateerd is in de blockchain door de netwerkgebruikers, kan deze transactie (i.e. de actuele eigenaar) niet meer worden verwijderd en kan zijn transactie door iedereen worden afgelezen.

Dat het in de praktijk werkt, blijkt uit een aantal voorbeelden die al gerealiseerd zijn. Het Franse informaticabedrijf Atos heeft met behulp van blockchaintechnologie een Proof-of-Concept ontwikkeld voor een digitale identiteit. Deze digitale identiteit stelt de burgers in staat om een veilige toegang te hebben tot online diensten. Ook het decentrale identiteitsplatform ION van Microsoft is operationeel sinds maart 2021. Op dit platform kan je elk soort van digitaal document registreren die een vorm van identiteitsbewijs in zich draagt. In België is het de Vlaamse overheid die in samenwerking met de stad Antwerpen en een handvol partners een blockchainproject op poten heeft gezet dat ook focust op de eigen digitale identiteit. Het blockchainproject, genaamd ‘Blockchain on the move’, is bedoeld om persoonlijke gegevens weer in handen van de burger te leggen.

Blockchain kan volgens Raf Oostvogels een oplossing bieden voor identiteitsfraude. Als identiteitsdrager voor de overheid heeft de technologie wel nog een aantal hordes te nemen: kan je het op grote schaal toepassen? Welke regelgeving moeten we ontwikkelen? Wie is er verantwoordelijk voor fouten in een gedecentraliseerde structuur? Sluit blockchain het probleem van valse identiteiten uit? Wat is het kostenplaatje van identiteitssystemen op basis van blockchaintechnologie en staat die technologie wel helemaal op punt?

Wetenschappelijk onderzoek zal hierover gaandeweg meer duidelijkheid moeten verschaffen. Volgens Raf Oostvogels moeten criminologen echter nu reeds verder durven kijken. Blockchain zal ook de organisatie van heel wat criminele fenomenen ingrijpend veranderen. Zijn we klaar voor die nieuwe realiteit?

Meer info

Raf Oostvogels en zijn begeleider prof. Kristof Verfaillie zijn te bereiken via de persrelaties van de VUB.