De Brusselse culturele en creatieve sector houdt stand in tijden van crisis
Een studie uitgevoerd op vraag van hub.brussels door de Vrije Universiteit Brussel (VUB) werpt licht op het gewicht van de culturele en creatieve sectoren (CCS) op de Brusselse economie post-COVID. Deze sectoren, die van cruciaal belang zijn voor de economische dynamiek en het imago van het Gewest, hebben zwaar geleden onder de crisis maar kenden sindsdien een duidelijk en bemoedigend herstel.
De culturele en creatieve sectoren zijn vandaag goed voor 22.000 ondernemingen in Brussel - tegenover 25.000 in 2019 - (waarvan 96% zko's en micro-ondernemingen), meer dan 100.000 jobs, een omzet van meer dan 13 miljard euro en een netto toegevoegde waarde van 3,9% voor de gewestelijke economie. Net als Brussel is het een divers, dynamisch en kosmopolitaans ecosysteem met 30% werknemers van buitenlandse origine.
Terwijl de bijdrage van de CCS aan het Brusselse bbp tussen 2019 en 2020 daalde met 11,2% (bij een daling van het Brusselse bbp in het algemeen met 6,1%), liet de sector het jaar daarop een stevig herstel optekenen, met een groei van 10,1%. Daarmee toonde hij duidelijk zijn veerkracht. En het zakencijfer volgde dezelfde curves: tussen 2019 en 2020 daalde het met 12,5%, daarna steeg het weer met 13,9%. Deze cijfers wijzen op de grote herstelcapaciteit van deze bedrijven en laten, voor de komende jaren, een terugkeer verwachten naar het niveau van vóór de crisis.
De CCS is een ware economische kracht en een van de grootste werkgevers in de hoofdstad. De studie wijst echter op de kwetsbaarheid van sommige werkkrachten, waaronder een bijzonder groot aantal zelfstandigen en freelancers, die een lager dan gemiddeld maandinkomen verdienen.
Hoewel deze sector tweemaal zo hard door de crisis werd getroffen vergeleken met andere sectoren, maakten overheidssteun en -maatregelen het mogelijk om het aantal faillissementen tot een minimum te beperken, de werkgelegenheid op peil te houden en twee jaar later een relatieve stabiliteit te bereiken.
"We mogen verwachten dat de creatieve en culturele sector in Brussel zich zal herstellen en in de periode 2023-2026 opnieuw een stabiel groeiniveau zal bereiken", zegt Marlen Komorowski, professor aan de VUB en auteur van de studie. "Maar sommige subsectoren zoals evenementen, cultuur, kunst en erfgoed, muziek, podiumkunsten en beeldende kunsten zullen de steun van beleidsmakers sterk nodig hebben om de verliezen van de voorbije jaren te boven te komen."
In het licht van de opeenvolgende crisissen formuleert de studie een reeks aanbevelingen om deze waardevolle Brusselse sectoren zowel op economisch maar ook sociaal en cultureel vlak, te blijven steunen.
Deze omvatten de versterking van steunmaatregelen van de overheid, die in de afgelopen tijd hun doeltreffendheid hebben bewezen. Maar ook de noodzaak zich te concentreren op bepaalde sectoren die meer specifiek worden getroffen en die in Brussel een echte slagkracht hebben (audiovisuele sector, organisatie van evenementen en gaming). In een internationale context wijst de studie ook op het belang van het versnellen van de digitale transitie voor bedrijven op vlak van opleiding en uitrusting.
Om iedereen dezelfde kansen te geven, bijvoorbeeld op vlak van toegang tot opleiding, financiering en werkgelegenheid, wordt ook aanbevolen om meer werk te maken van inclusie en gelijke kansen. Want de sector wordt nog steeds te zeer door mannen gedomineerd (40% van de werkkrachten in de CCS zijn vrouwen), met een loonkloof van ongeveer 1% in 2020.
Barbara Trachte, staatssecretaris voor Economische Transitie, verklaarde: "Het is goed om zien dat de CCS zich herstelt na de opeenvolgende crisissen waarmee ze te maken had. De steunmaatregelen van het Gewest, maar vooral de veerkracht van de actoren uit de sector hebben hier in hoge mate toe bijgedragen. De CCS is een prioritaire sector voor het gewest. Naast de specifieke steun van hub.brussels blijven we speciale aandacht besteden aan de sector, met name via de Crea.brussels-projectoproep en de financiering door Finance&invest.brussels, dat van de CCS een van zijn strategische prioriteiten heeft gemaakt."
"Het ondersteunen van de CCS in Brussel en in het buitenland is een integraal onderdeel van het actieplan van hub.brussels", zegt Isabelle Grippa, CEO van hub.brussels. "Dat doen we door talent naar voren te schuiven tijdens economische missies, maar ook via onze clusters play.brussels en hospitality.brussels of door Brussel te promoten als creatieve hoofdstad om nieuwe investeringen en creatief talent aan te trekken. In juni 2022 hebben we ook een coördinatieplatform opgericht voor alle organisaties die zich bezig houden met de ondersteuning en verdediging van de belangen van creatieve ondernemers, om in de toekomst deze toonaangevende spelers beter te ondersteunen."
Lees de volledige studie: https://hub.brussels//app/uploads/2023/05/BXL-CCIs-Update-Study-and-Addendum_SMIT_Feb-2023-1.pdf
Over de studie
Deze studie is een bijgewerkte versie van een rapport uit 2020 in opdracht van hub.brussels en dat reeds door SMIT-VUB werd uitgevoerd op basis van informatie van het platform analytics.brussels. De analyse was gebaseerd op door Bel-first gepubliceerde gegevens over micro-ondernemingen, bezorgd door Bureau van Dijk met toepassing van de door hub.brussels verstrekte definitie van CCS, en werd aangevuld met openbare statistieken, zoals gegevens van IBSA/BISA, StatBel, LBS en KSZ.
Voor meer informatie over de methodologie: zie het volledige rapport of neem contact op met [email protected].
Meer informatie:
Prof. Marlen Komorowski: [email protected]
