Brussel is een groene stad, maar armste bevolking heeft beperkte toegang tot hoogwaardig groen
VUB-onderzoekers brengen groene ruimte in Brussel in kaart
Naarmate steden blijven groeien, krijgen stadsbewoners toenemend te maken met stress door vervuiling, geluidshinder en sociale uitdagingen. Groene ruimten worden geassocieerd met tal van positieve aspecten. Zo zorgt groen in de stad voor een betere luchtkwaliteit, afkoeling bij extreme temperaturen, en een betere waterhuishouding. Parken en andere groene ruimten leveren ook wat men culturele ecosysteemdiensten noemt. Hiermee bedoelt men de niet-materiële diensten die groen in de stad biedt, zoals rust en ontspanning, recreatie, esthetische ervaring, contact met de natuur, die elk op zich bijdragen tot de mentale en fysieke gezondheid. Het is essentieel dat stadsbewoners toegang hebben tot groen van hoge kwaliteit om van deze ecosysteemdiensten te kunnen profiteren. “In ons onderzoek werd de nabijheid van publiek toegankelijk groen in Brussel in kaart gebracht en afgetoetst aan hoe Brusselaars de bereikbaarheid van parken en andere groene ruimten in hun omgeving ervaren” zegt Stessens. De resultaten wijzen uit dat hoewel Brussel vergeleken met andere steden in Europa een vrij groene stad is, met meer dan de helft van de totale oppervlakte ingenomen door publiek en privaat groen, meer dan een vijfde van de Brusselaars (21%) onvoldoende toegang heeft tot openbare groene ruimte; 4% heeft zelfs helemaal geen toegang htot publieke groenvoorzieningen, althans niet binnen een als redelijk ervaren afstand.
“We ontwikkelden ook een model dat kenmerken van groene ruimten, zoals oppervlakte, dichtheid aan bomen en andere vegetatie, indicatoren van biodiversiteit, al dan niet aanwezigheid van water, en niveau van geluidshinder, koppelt aan hoe inwoners die meewerkten aan ons onderzoek de kwaliteit van groene ruimten ervaren.” De bevindingen suggereren dat inwoners van het centrum van de stad zich verder moeten verplaatsen om groengebieden te bereiken en dat die vaak van mindere kwaliteit zijn dan in de buitenwijken van de stad. De af te leggen afstanden zijn gemiddeld groter dan de internationale standaard.
Groen in steden – ook noodzakelijk voor het klimaat
Het feit dat het sociaaleconomisch kwetsbare deel van de bevolking onvoldoende toegang heeft tot groen maakt deze groep des te meer kwetsbaar voor de gevolgen van het hitte-eilandeffect in de stad. Toegang tot groene ruimten van hoge kwaliteit is daarom een kwestie van milieurechtvaardigheid. De Brusselse Bouwmeester heeft de relevantie en urgentie van het vergroten van de hoeveelheid stedelijk groen meermaals aangehaald (bijvoorbeeld https://www.bruzz.be/milieu/hoe-brussel-zich-kan-aanpassen-aan-de-klimaatopwarming-2019-0727). Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft in 2013 reeds vastgelegd dat alle inwoners toegang zouden moeten hebben tot openbare groene ruimte op 200m afstand van hun woonplaats en een openbare groene ruimte van minstens 1 ha binnen de 400m.
Uit ontwerpend onderzoek van VUB en ULB blijkt dat scenario's voor verbetering haalbaar zijn, maar dat hiervoor meer dan gemiddelde investeringen zijn vereist.
Verder onderzoek via burgerwetenschap
Het onderzoek onder leiding van Frank Canters (VUB) en Ahmed Khan (ULB), wordt nu voortgezet in het door Innoviris gefinancierde CO-NATURE-project, dat een duidelijk maatschappelijk doel voor ogen heeft: Hoe kunnen we de sociale ongelijkheid in termen van ongelijke verdeling van groen aanpakken?
Het project wil nagaan welke groene elementen er aan het stadslandschap kunnen worden toegevoegd om in de behoefte van bovengenoemde 25% van de bevolking te voorzien. Amy Phillips: " Het is belangrijk dat we weten wie toegang heeft tot groen en wie niet, zodat we deze ongelijkheid kunnen wegwerken. Tegelijkertijd suggereert voorgaand onderzoek dat wat als een ideale groene ruimte beschouwd wordt nogal kan verschillen, afhankelijk van leeftijd, geslacht, socio-culturele achtergrond en individuele voorkeuren. Deze relatie gaan we verder onderzoeken. Voor een optimale planning van groene ruimten moet rekening worden gehouden met de specifieke voorkeuren van verschillende bevolkingsgroepen, zowel wat de kenmerken van de groene ruimte betreft als de diensten die de groene ruimte moet bieden."
Alle Brusselaars worden uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek via een online enquête en te laten weten wat groene ruimte in de stad voor hen betekent, hoe ze groene ruimten in Brussel gebruiken, en wat ze vinden van de groenvoorziening in hun buurt. Hiervoor kan je terecht op www.co-nature.org/survey (NL-EN-FR) .
www.co-nature.org 
www.sciencedirect.com