Koolstofbudget voor 1,5°C mogelijk al binnen drie jaar op, waarschuwen wetenschappers
Nog iets meer dan drie jaar voordat het koolstofbudget om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C is opgebruikt.
Dat blijkt uit het vandaag gepubliceerde Indicators of Global Climate Change (IGCC)-rapport in Earth System Science Data. Bij de huidige CO₂-uitstoot raakt het resterende budget van 130 miljard ton snel uitgeput.
Dr. Chris Smith, onderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel en tweede auteur van de studie, benadrukt de kritieke trends:
“2024 zette de trend voort van stijgende concentraties van broeikasgassen—de belangrijkste drijfveer van de opwarming van de aarde. Hoewel luchtvervuiling door fossiele brandstoffen afneemt, compenseren grootschalige natuurbranden deels het koelende effect van verminderde aerosolen.”
De studie, opgesteld door een team van 61 wetenschappers van 54 instellingen, waaronder bijdragers aan het IPCC, biedt de meest actuele en uitgebreide beoordeling van de toestand van het klimaatsysteem. Dit jaar is het rapport uitgebreid met 10 belangrijke indicatoren, waaronder zeespiegelstijging en neerslag op land wereldwijd.
Belangrijkste bevindingen:
• In 2024 lag de wereldwijde oppervlaktetemperatuur 1,52°C boven het pre-industriële niveau, waarvan 1,36°C direct toe te schrijven is aan menselijke activiteiten.
• De door de mens veroorzaakte opwarming neemt toe met 0,27°C per decennium; het afgelopen decennium (2015–2024) was 0,31°C warmer dan het voorgaande.
• Het koolstofbudget voor 1,6°C of 1,7°C kan binnen negen jaar op zijn.
• De oceaan, die meer dan 90% van het overtollige warmte opslaat, bereikte in 2024 recordtemperaturen, wat leidt tot zeespiegelstijging, extreem weer en verstoring van mariene ecosystemen.
• Tussen 2019 en 2024 steeg het wereldwijde gemiddelde zeeniveau met 26 mm—meer dan het dubbele van het langetermijnpercentage.
Zonder diepe en snelle emissiereducties zullen de gevolgen alleen maar verergeren. Hoofdauteur Prof. Piers Forster (University of Leeds) benadrukt dat het tempo van klimaatactie nog steeds gevaarlijk achterblijft op de wetenschap:
“De temperaturen zijn elk jaar gestegen sinds het laatste IPCC-rapport in 2021.”
Het rapport benadrukt dat de gevolgen van klimaatverandering—van hittegolven en stijgende zeeën tot ecosysteeminstorting—volledig worden aangedreven door menselijke activiteiten, met name het verbranden van fossiele brandstoffen en ontbossing.
Dr. Smith voegt toe: “Hoewel afnemende luchtvervuiling door afkoelende aerosolen als zwaveldioxide de gezondheid van mens en natuur ten goede komt, betekent hun reductie meer opwarming. Dit onderstreept de noodzaak om ook de uitstoot van methaan en andere kortlevende broeikasgassen te reduceren om de opwarming op korte termijn in te perken.”
De bevindingen onderstrepen hoe snel het venster sluit om de doelstellingen van het Akkoord van Parijs te halen. Netto-nul CO₂-uitstoot—en reducties in álle broeikasgassen—zijn essentieel om de mondiale temperatuur te stabiliseren en de gevolgen binnen de perken te houden.
“Op een moment dat de EU overweegt haar reductiedoelstelling voor broeikasgassen voor 2040 te verzwakken, laat ons rapport zien dat het tempo van klimaatverandering onverminderd doorgaat. Dit is niet het moment om gas terug te nemen; Europa moet het voortouw nemen in de ontkoling,” besluit Dr. Smith.
Referentie:
Forster, P. M., Smith, C., Walsh, T., et al. 2025: Indicators of Global Climate Change 2024: annual update of key indicators of the state of the climate system and human influence, Earth Syst. Sci. Data, 17, 2641–2680, https://doi.org/10.5194/essd-17-2641-2025
Contact:
Chris Smith: chris.smith@vub.be | cjsmith.be | +32 492 88 62 89
