Nieuwe VUB-leerstoel wil de sporen van het verzet in WOII niet laten vervagen
De VUB-leerstoel Sporen van het verzet zal, onder leiding van professor hedendaagse geschiedenis Nel de Mûelenaere (Faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de VUB), samen met VUB-historicus Dany Neudt vier jaar lang onderzoek coördineren naar het Belgische verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. De VUB wil zo mee voorkomen dat het verzet in de vergetelheid raakt en dat het zijn terechte plaats in de geschiedenis zou mislopen. De laatste getuigen van het verzet zijn aan het uitsterven, net nu de interesse bij het brede publiek piekt. “De geschiedenis van het verzet in Vlaanderen, Brussel en Wallonië blijft te dikwijls onderbelicht”, vindt de Mûelenaere.
“We willen met de leerstoel een springplank creëren voor onderzoek rond dat verzet”, zegt de Mûelenaere. Als academisch coördinator van de nieuwe leerstoel wil ze, in samenwerking met andere universiteiten, een platform bieden voor onderzoek naar het verzet. ”Het thema fascineert en inspireert mij”, liet de Mûelenaere zich tijdens eerdere interviews ontvallen.
Nu de leerstoel uit de startblokken kan schieten, worden de eerste concrete onderzoeksprojecten al gelanceerd. “Er is een erfgoedproject rond de afscheidsbrieven van geëxecuteerde verzetsmensen dat al gefinancierd is en dat dus officieel van start is gegaan en waar we ook een onderzoeksluik aan willen breien”, zegt Dany Neudt. “We hopen via de leerstoel en door het project mee een oproep te doen zodat afscheidsbrieven van verzetsmensen die op zolders, in kartonnen dozen en in kelders stof liggen te vergaren, geschonken kunnen worden aan archiefinstellingen. Wij zullen die dan digitaliseren, transcriberen, vertalen en met toestemming publiceren op een website.”
Voorts zijn er concrete plannen voor een tweede project in samenwerking met de Koninklijke Militaire School over de deelname van officieren aan het verzet.
Het verzet was niet zomaar een marginaal fenomeen tijden WOII: onderzoekers schatten dat ongeveer 150.000 Belgen in verzet gingen tegen de Duitse bezetter. 40.000 onder hen werden gearresteerd en 15.000 overleefden het niet. Niettemin werd er na de oorlog vaak over gezwegen. “Terwijl het verzet misschien daarom op zoveel publieke belangstelling kan rekenen”, denkt de Mûelenaere. “Verzetslieden hebben vaak door trauma en ook de negatieve publieke perceptie hun aandeel onbelicht gelaten, zelfs tegenover hun naaste familie. Veel van die nabestaanden hebben er nood aan dat hun verhalen eindelijk eens verteld worden, in een juist en duidelijk wetenschappelijk perspectief en zonder ze te mythologiseren. Onafhankelijk historisch onderzoek binnen de leerstoel zal het mee mogelijk maken feiten en perceptie uit elkaar te halen.”
Vandaag (vrijdag 17/5/2024) wordt de leerstoel Sporen van het verzet feestelijk en officieel gelanceerd. Dat gaat gepaard met de nodige feestelijkheden. Zo zal de Brusselse Stadsdichter Lisette Ma Neza een gedicht te berde brengen dat ze speciaal voor deze gelegenheid creëerde. Met het onder de aandacht brengen van de leerstoel willen de verschillende partners in het project ook potentiële sponsors warm maken voor hun steun. “We willen jaarlijks minstens 100.000 euro ophalen aan donaties en sponsoring voor onderzoek naar het verzet”, zegt mede-coördinator Dany Neudt. “Daarvoor is een speciaal kanaal in het leven geroepen binnen de VUB-Foundation. Naast een draaischijf voor historische studie hopen we dat de leerstoel op termijn zal resulteren in een digitaal en misschien zelfs een fysiek museum van het verzet.”
"Laten we er allemaal samen voor zorgen dat de herinnering aan het verzet tegen het naziregime levendig blijft", aldus VUB-rector Jan Danckaert. "Niet alleen de herinnering, maar ook de lessen uit die periode die vandaag - helaas - weer actueel zijn. De waarden van onze Vrije Universiteit Brussel- vrijheid, gelijkwaardigheid en verbondenheid – die waarden staan haaks op autoritair denken, op antidemocratische stromingen en op discriminatie van welke aard ook."
De VUB en de VZW Helden van het verzet kennen gedurende de looptijd van het onderzoek jaarlijks elk een bedrag van €50 000 toe om de leerstoel te financieren. Particulieren die zelf hun financieel steentje willen bijdragen vinden hier de nodige info. Organisaties kunnen hier terecht.
Meer informatie
Prof. Dr. Nel De Mûelenaere, nel.de.muelenaere@vub.be
Dany Neudt, any.neudt@vub.be, +32472 96 68 87
VUB Foundation: Elisabeth Rabaey, Elisabeth.Rabaey@vub.be
De lancering van de Leerstoel Sporen van het verzet vindt plaats in het Brusselse stadhuis. U bereikt de zaal via de trappen (met leeuwenbeeld) links van de koer op de Grote Markt 8 - 1000 Brussel. Een medewerker zal u de weg tonen.
Programma
19u30: Verwelkoming door
• Anaïs Maes (Schepen van Stedenbouw en Openbare Ruimte, Nederlandstalig(e) Aangelegenheden en Onderwijs)
• Jan Danckaert (Rector VUB)
19u40: Gedicht door Brusselse stadsdichteres Lisette Ma Neza
19u45: Panelgesprek met
• Pieter Ballon (VUB Vicerector Onderzoek)
• Nel de Mûelenaere (VUB docent geschiedenis en leerstoelhouder)
• Nico Wouters (hoofd CegeSoma)
20u15: Toespraak Simon Gronowski (overlevende 20e treinkonvooi naar Auschwitz-Birkenau)
20u30: Panelgesprek met
• Nina De Winter, nabestaande Antoine De Winter (†1945)
• André Feron, nabestaande Camille Feron (†1944)
• Anouk Focquier, nabestaande Frans (†1943), Louis (†1943), Victor Focquier (†1989) en Romain Ruelle (†1943)
• Dany Neudt, nabestaande Henri Neudt (†2010)
21u00: Slotbeschouwing door Nel de Mûelenaere en Dany Neudt
21u15: Receptie met hapje en drankje, muzikaal begeleid door jazzquintet Simon Gronowski
22u30: Einde
